Leiderschapskwaliteiten in gebiedsontwikkeling

In dit onderzoek is onderzocht welke (en in welke mate) leiderschapskwaliteiten voor projectverantwoordelijken van belang zijn voor integrale samenwerking in gebiedsontwikkeling in Nederland. Samenwerking tussen overheden en ontwikkelende partijen is noodzakelijk om woningbouwproductie in gebiedsontwikkeling op peil te brengen én houden. Echter, wanneer het gaat over versnelling en vergroten van de productie, gaat de focus tot op heden hoofdzakelijk uit naar harde instrumenten (waaronder kaders en regeldruk) en het verbeteren van het proces (middels onder meer versnellingstafels en doorbouwakkoorden), maar niet naar - kwaliteiten van - de projectverantwoordelijke die deze samenwerkingen (mede) aanstuurt. Ten onrechte, naar nu blijkt. Onderzoek Op basis van een semi-gestructureerd literatuuronderzoek zijn een voorlopige lijst met 24 leiderschapskwaliteiten en conceptueel model tot stand gekomen. Deze zijn getoetst middels kwantitatief onderzoek (enquête), waarvan de resultaten door een expert panel zijn gevalideerd. Het eindresultaat is een lijst met 24 leiderschapskwaliteiten, voorzien van definities, in volgorde van belang voor integrale samenwerking in gebiedsontwikkeling. Conclusie De leiderschapskwaliteiten waarvan de meeste respondenten aangeven dat ze ‘zeer belangrijk’ zijn voor integrale samenwerking in gebiedsontwikkeling, zijn onder te verdelen in twee soorten: kwaliteiten gericht op het (inter)persoonlijke aspect en kwaliteiten gericht op het boeken van vooruitgang. ‘Balanceren tussen belangen achterban (intra-organisatorisch) & samenwerkingsverband (inter-organisatorisch)’ is het vaakst als zeer belangrijk gekenmerkt. De resultaten van het onderzoek wijzen uit dat de speler, de projectverantwoordelijke ertoe doet. Zowel wat betreft het bekleden van een sleutelpositie (tussen de interne organisatie en de samenwerking met andere partijen in), als op persoonlijk niveau in de zin van oog hebben voor de medespeler binnen de samenwerking. Alleen op persoonlijk niveau lijken de verschillen tussen organisaties overbrugd te kunnen worden. En dat is van belang, omdat verschillen tussen organisaties in een samenwerking, vertragend kunnen werken, aldus Williamson (2000). Leiderschapskwaliteiten die kunnen bijdragen aan het voorkomen daarvan, in combinatie met kwaliteiten gericht op het boeken van vooruitgang, blijken dan ook niet verrassend het meest van belang te zijn. Praktische leiderschapskwaliteiten zijn dat het minst. Ingrijpen in kaders en regeldruk en pogingen tot verbeteren van het proces kunnen de vertragende werking ten gevolge van (institutionele) verschillen tussen de vele organisaties actief in gebiedsontwikkeling, niet wegnemen. Beperkingen De lijst van 24 leiderschapskwaliteiten is niet uitputtend, noch eenduidig. Daarnaast zijn factoren van invloed op de samenwerking niet meegenomen, terwijl deze mogelijk ook van invloed zijn op de (invloed van) benodigde leiderschapskwaliteiten. Deze en andere beperkingen maken vervolgonderzoek wenselijk.