Taakherschikking in de gezondheidszorg

Achtergrond: De gezondheidszorg heeft te maken met veel verschillende professies. Bij elke professie horen bepaalde taken. De verdeling van deze taken is een gevolg van historisch gegroeide gewoontes en tradities. Tegenwoordig zijn deze gewoontes en tradities niet meer zo vanzelfsprekend door de invoering van taakherschikking. Taakherschikking heeft geresulteerd in dynamische grenzen tussen professies, waarbij mogelijkheden zijn ontstaan om veranderingen aan te brengen in de traditionele jurisdictie van de arts. Een voorbeeld van taakherschikking is de komst van een nieuwe functie in de zorg; de functie van verpleegkundig specialist. Deze zorgprofessional is op HBO niveau opgeleid en heeft bevoegdheden gekregen om taken uit te voeren die al jaren bij de jurisdictie behoorde van de arts, zoals het voorschrijven van medicatie en het hoofdbehandelaarschap. Het claimen van jurisdictie, de link tussen een professie en het werk dat bij deze professie hoort, loopt als een rode draad door professionalisering. De claim van jurisdictie kan op verschillende manieren en in verschillende arena's gedaan worden; via het rechtssysteem, de publieke opinie en de werkplek. Het doel van het onderzoek is inzicht krijgen in de wijze waarop de verpleegkundig specialist haar jurisdictie vergroot in de historisch gegroeide complexe structuur van de gezondheidszorg bezien vanuit het perspectief van het professionalisme en institutionalisme. Methoden: De onderzoeksvragen worden beantwoord met behulp van de case-studie methode. Voor het verzamelen van de data is gebruik gemaakt van observaties, interviews en beleidsdocumenten. Het onderzoek heeft plaats gevonden in een instelling binnen de geestelijke gezondheidszorg en richt zich specifiek op de interactie tussen de verpleegkundig specialist en andere professionals. In het onderzoek wordt zowel gekeken naar de wijze waarop taakherschikking binnen de onderzoeksinstelling heeft plaatsgevonden of plaats vindt, als naar de complexiteit van taakherschikking in de zin van grenzen van de beroepsdomeinen van verschillende professies. De vraagstelling van dit onderzoek luidt: Op welke wijze vergroot de verpleegkundig specialist zijn of haar jurisdictie ten opzichte van de traditionele arts binnen de institutionele context? Resultaten en conclusie: De verpleegkundig specialisten binnen de onderzoeksinstelling hebben hun publieke jurisdictie vergroot via publiciteit en hun bijdrage aan de beroepsvereniging. De uitbreiding van de jurisdictie is niet zonder meer geaccepteerd door de psychiater. De komst van de verpleegkundig specialist heeft gevolgen voor hun werkdomein. De psychiaters twijfelen aan de kennis van de verpleegkundig specialist. De consequentie van het feit dat de psychiater de uitbreiding van jurisdictie van de verpleegkundig specialist nog niet geheel geaccepteerd heeft, is dat de verpleegkundig specialist geen eigen autonomie heeft met betrekking tot haar patiëntenpopulatie, omdat zij haar werk in samenwerking met de psychiater moet doen. Als reactie op deze belemmering voor de jurisdictie van de verpleegkundig specialist, richt de verpleegkundig specialist zich op het ontwikkelen van een eigen domein. De verpleegkundig specialist kan haar domein uit breiden en haar jurisdictie vergroten, zonder het domein van de psychiater te raken. Doordat de verpleegkundig specialist zich ontwikkelt als beleidsmedewerker en projectmedewerker en daardoor taken heeft die een psychiater niet heeft, claimt zij een nieuw domein. Door het claimen van dit nieuwe domein vergroot de verpleegkundig specialist haar jurisdictie. De ontwikkeling van het werkdomein van de verpleegkundig specialist die met één been in de medische wereld staat en met één been in de verpleegkundige wereld, heeft ervoor gezorgd dat cure en care met elkaar integreren.