De toekomst van Culturele Hoofdsteden van Europa

Literatuuronderzoek naar de doelstellingen van het programma Culturele Hoofdsteden van Europa. Zowel de Europese Unie als de steden die het evenement ontvangen, hebben verwachtingen en ambities die ze door middel van het programma Culturele Hoofdstad van Europa willen bewerkstellingen. Omdat het jaarlijkse evenement niet in alle verkozen steden even succesvol is, is de centrale vraag of doelstellingen en ambities realistisch zijn en met welke problemen steden worden geconfronteerd wanneer zij het evenement tot een succes willen maken. Het onderzoek wijst uit dat steden het evenement willen aantrekken om te werken aan het (internationale-) imago, de aantrekkingskracht van de stad voor toeristen, en economische- en stedelijke ontwikkeling. Onder invloed van de voortdurende competitie tussen steden om het aantrekken van mensen, bedrijven en kapitaal worden culturele festivals zoals de Culturele Hoofdstad gebruikt om de stad als een aangename plaats voor vestiging te presenteren. Een evaluatie van vier steden die Culturele Hoofdstad zijn geweest, te weten Glasgow, Rotterdam, Brugge en Liverpool wijst uit dat steden moeite hebben met het verbeteren van het imago van de stad, en dat stedelijke ontwikkeling niet enkel aan een culturele interventie kan worden toegeschreven. Vermoedelijk is het belangrijker dat er bevlogen individuen en visionairs in de stad aanwezig zijn die het evenement tot een succes kunnen maken. Uit interviews onder Nederlandse kandidaat-steden voor te titel Culturele Hoofdstad in 2018, kan worden opgemaakt dat het opbieden om het evenement binnen te halen veel energie en creativiteit losmaakt. De kracht van het evenement ligt duidelijk in het enthousiasme van de gemeenten, instituten en particulieren in de stad om goed over de toekomst en de culturele sector van de stad na te denken. Een dilemma waar steden mee worden geconfronteerd is de mate waarin zij het evenement sturen. Doordat er doelen voor het evenement worden gesteld kan sturing vanuit de gemeente niet volledig worden losgelaten maar mag deze ook geen verstikkende werking hebben. Afsluitend zijn enkele aanbevelingen voor de toekomst van het programma Culturele Hoofdsteden om meer aandacht te schenken aan steden met globale netwerken en grensoverschrijdende regio’s, en de focus op kunst en cultuur te behouden.