Leisure in het gebiedsontwikkelingsproces

Regelmatig worden in Nederland projecten aangekondigd waarbij ‘leisure’ een belangrijk onderdeel vormt van het plan. Vaak komen deze projecten niet of moeizaam van de grond. Leisure heeft dan ook een aantal bijzondere eigenschappen. Zo is het succes van leisure is in sterke mate afhankelijk van de exploitant, is leisure erg marktgevoelig en het vereist bovendien veelal specifiek onroerend goed. Dat zijn eigenschappen die moeilijk in te passen zijn in een gebiedsontwikkelingsproces. Centrale probleemstelling voor dit onderzoek is dan ook: ‘Hoe kan leisure succesvol worden geïmplementeerd in een gebiedsontwikkelingsproces’. Onder leisure wordt in dit onderzoek verstaan: alle voorzieningen ten behoeve van de besteding van de vrijetijd, waarbij de markt verdeeld kan worden in de segmenten cultuur, sport, horeca, (fun)shopping, verblijfsaccommodaties en entertainment. Daarbij ligt het accent op commerciële leisurefuncties. Retail blijft buiten beschouwing. Uit de theoretische beschouwing komt naar voren dat in het gebiedsontwikkelingsproces verschillende fases en verschillende vormen van samenwerking tussen publieke en private actoren kunnen worden onderscheiden. Ten aanzien van leisure blijkt dat er drie betekenissen aan kunnen worden toegedicht: als sociaal bindmiddel, als identiteitsverschaffer en als economische pijler. Dat spreekt gemeenten aan. Beleggers en projectontwikkelaars zijn over het algemeen kritisch over leisure. Uit de theoretische beschouwing blijkt verder dat de volgende procesingrediënten zeer relevant zijn bij leisure in een gebiedsontwikkeling: • actoren (de betrokken partijen); • de inhoud (synergie, projectresultaat); • middelen (grondexploitatie, vastgoedexploitatie en bedrijfsexploitatie). Deze ingrediënten worden getoetst in de verschillende fasen van gebiedsontwikkeling in een drietal cases. De geselecteerde cases zijn Stadshart Almere, Willemsoord Den Helder en het centrumgebied Amsterdam Zuidoost. Benodigde informatie is verkregen op basis van secundaire data, aangevuld met interviews.