Religie in het Israelisch-Palestijns conflict

Israël en de Palestijnse gebieden zijn al decennia lang het toneel van een langdurig conflict. Religie is één van de strijdpunten tussen de overwegend Joodse Israëliërs en islamitische Palestijnen. Dat uit zich in de onderhandelingen over verschillende religieuze plaatsen en profilering van diverse politieke partijen aan de hand van religie. Het Nederlands publiek is voor een dergelijk conflict dat zich zo ver weg afspeelt voor hun informatie afhankelijk van media. Journalisten hebben de taak het publiek zo objectief en volledig mogelijk voor te lichten over de situatie in Israël, zodat burgers op een juiste manier hun mening kunnen vormen. Daarom wordt in deze thesis de rol van religie in Nederlandse dagbladberichtgeving onderzocht, waarbij ook de relatie met de publieke opinie is geanalyseerd. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van kwantitatieve inhoudsanalyse en een survey. Religie speelt in zestig procent van de artikelen in De Telegraaf, het NRC Handelsblad, de Volkskrant en Trouw een rol. Er is evenveel aandacht voor de islam als voor het jodendom, maar de onderliggende religieuze stromingen worden nauwelijks belicht. Ten tijden van verkiezingen in Israël en vredesonderhandelingen over religieuze plaatsen neemt de aandacht voor religie in de berichtgeving toe. Dat gebeurt ook bij aan religie rakende gebeurtenissen met een wereldwijde impact, zoals de aanslagen op het World Trade Center in New York in 2001. Het NRC Handelsblad en Trouw berichten het meest over religie in het conflict, De Telegraaf doet dat het minst. De journalisten van de vier dagbladen benoemen nauwelijks de oorzaken van het conflict. Opvallend is dat het publiek religie met stip op één zet als zij oorzaken moeten noemen voor de problemen in Israël. Deze publieke opinie kan verklaard worden door het feit dat er in meer dan de helft van de artikelen aandacht is voor religie in de afgelopen elf jaar. Religie is een deelaspect van het conflict dat over tijd meer benadrukt is dan andere aspecten. Dat uit zich ook in de typeringen voor de strijdende partijen. Israëliërs worden door het publiek ruim twee keer zo vaak religieus getypeerd als de Palestijnen, terwijl het aantal dagbladartikelen met religieuze typeringen van beide partijen ongeveer gelijk is. Een reden hiervoor kan zijn dat Israëliërs gemiddeld vaker per artikel religieus worden getypeerd. In deze thesis is aangetoond dat er een relatie is tussen de dagbladberichtgeving over religie in het Israëlisch-Palestijns conflict en de publieke opinie. Dat uit zich in de typeringen van strijdende partijen. Bovendien besteden de dagbladen ruim aandacht aan religie in het algemeen en de twee grote religies, waardoor het publiek dit deelaspect zelfs beschouwt als de oorzaak van alle problemen. Berichtgeving is niet de enige factor die van invloed is op het publiek, andere media en het persoonlijk referentiekader van mensen spelen ook een rol. Om het publiek op een juiste manier hun mening te laten vormen over de rol van religie, kunnen journalisten meer aandacht besteden aan achtergrondinformatie over de religieuze stromingen en duidelijker zijn over de oorzaken van het conflict. De resultaten geven aanleiding tot verder onderzoek naar de rol van religie in het productieproces van berichtgeving en naar de invloed van berichtgeving over religie in andere media en het effect daarvan op het publiek.