Wie verdient ons medelijden?

Door het wereldwijde discours van compassie voor menselijk leed ligt de focus in de berichtgeving over conflicten steeds meer op slachtoffers. Journalisten krijgen hierdoor meer te maken met de menselijke aspecten van oorlog en raken zo meer betrokken bij de gebeurtenissen waarover zij verslag doen. Deze betrokkenheid noemt Martin Bell, oud-correspondent van de BBC, ook wel journalism of attachment. Door een gevoel van emotionele plicht zijn journalisten geneigd te kiezen voor degene die zij zien als slachtoffer in het conflict. Dit beïnvloedt de berichtgeving. Zo is ook gebleken uit onderzoek naar de berichtgeving over het conflict in Bosnië. Journalisten gingen bepaalde aspecten van de realiteit selecteren en benadrukken ten gunste van één van de partijen in het conflict. Op deze manier wordt een eenzijdig en partijdig beeld overgebracht in de berichtgeving. In de representatie van leed uit zich dit door het toekennen van medelijden aan de slachtoffers. Het toekennen van medelijden roept sympathie voor de slachtoffers op bij het publiek. Dit onderzoek is gericht op de representatie van Israëlische en Palestijnse slachtoffers in de berichtgeving over de Tweede Intifada in de Volkskrant, De Telegraaf en het NRC Handelsblad. Verwacht werd dat de berichtgeving vooral een pro-Israëlische bias zou bevatten, omdat westerse journalisten wordt verweten een pro-Israëlische houding aan te nemen doordat zij zich beter kunnen identificeren met Israëlische slachtoffers. Tevens is uit eerdere onderzoeken naar Amerikaanse media gebleken dat er sprake is van pro-Israëlische berichtgeving. Aan de hand van de kenmerken: mate van aandacht, personalisering en dramatisering, brongebruik en geboden context is de berichtgeving door middel van inhoudsanalyse geanalyseerd. Uit het onderzoek blijkt dat er inderdaad sprake is van pro-Israëlische bias. Zo is er in de berichtgeving sprake van bovenmatige aandacht voor Israëlische slachtoffers. Daarnaast blijkt dat de Palestijnen vaker negatief betekenis krijgen dan Israëliërs. Dit gebeurt niet alleen als de Palestijnen dader zijn, maar ook als ze het slachtoffer zijn. Ook wordt er meer gebruik gemaakt van Israëlische bronnen bij Palestijnse slachtoffers. Toch is er op minder punten bias aanwezig in de berichtgeving dan werd verwacht. Zo is er geconcludeerd dat de berichtgeving in Nederlandse dagbladen beter gebalanceerd is dan de vaker onderzochte Amerikaanse media. De aanwezigheid van bias heeft als gevolg dat het Nederlandse publiek vooral medelijden zal krijgen met Israëlische slachtoffers, doordat Palestijnse slachtoffers minder aandacht krijgen en in een negatief daglicht worden geplaatst. Dit verdient de aandacht van journalisten, omdat de realiteit laat zien dat er tijdens de Tweede Intifada vooral aan Palestijnse zijde slachtoffers zijn gevallen.