Zichtbaar van waarde: een literatuurstudie naar de economische waarde van de verpleegkundige zorgverlening

Samenvatting Inleiding en doel De gezondheidszorg staat hedendaags onder financiële druk en de vraag is hoger dan het aanbod. Dit vraagt om een creatieve oplossing. De verpleegkundige zorgverlening kan hierbij van positieve betekenis zijn, echter zij is niet zichtbaar genoeg, aldus NU’91. Niet alleen vanuit financiële overwegingen is de zichtbaarheid van belang. Maar ook vanuit de verpleegkundige professie, en haar (toenemende) sleutelrol in de gezondheidszorg, is het van belang om de (economische) effecten van de verpleegkundige zorgverlening te onderzoeken. Het doel van dit literatuuronderzoek is het onderzoeken van de zichtbaarheid van de economische waarde van de verpleegkundige zorgverlening. Theoretisch Kader De verpleegkundige zorgverlening is een groot domein. Om deze enigszins in kaart te brengen en af te bakenen is er gebruik gemaakt van zorgsituaties en taakverdelingsstructuren. Daarnaast is er toegelicht wat er wordt verstaan onder verpleegkundige zorgverlening en economische waarde, en waar deze uit bestaan. Ook wordt er inzichtelijk gemaakt hoe de zichtbaarheid gemeten wordt. Methoden en onderzoeksopzet Dit onderzoek kenmerkt zich als een beschrijvend en explorerend literatuuronderzoek. Het gaat er binnen dit literatuuronderzoek om de factoren te onderzoeken die de zichtbaarheid van de economische waarde van de verpleegkundige zorgverlening beïnvloeden en/of kenmerken. Met behulp van inclusiecriteria en kwaliteitscriteria zijn er 23 onderzoeken geïncludeerd van de 434 artikelen die gevonden zijn in Scholar, CRD en Cochrane. Resultaten Er is een schematische weergave van de onderzoeken en hun bevindingen weergegeven in bijlage een. Binnen de ziekenhuiszorg en de overige zorg (hier later meer over) manifesteren de onderzoeken zich sterk. Probleemstelling, perspectief van studie, identificatie van alternatieven, identificatie van relevante kosten/opbrengsten, en meting en waardering van kosten/opbrengsten zijn kenmerkende factoren gebleken binnen de onderzoeken. Uit het onderzoek is onder andere naar voren gekomen dat de kwaliteit van leven bij substitutie door verpleegkundige zorgverlening niet verbeterd, maar ook niet verslechterd. De patiëntentevredenheid daarentegen stijgt wel, indien de gebruikelijke zorg gesubstitueerd wordt door de verpleegkundige zorgverlening. Uit het onderzoek is ook gebleken dat er geen eenduidige antwoord gegeven kan worden op de vraag of substitutie door verpleegkundige zorgverlening kosteneffectief is. Conclusie Allereerst moet er meer nadruk komen op de ziekenhuiszorg en de ‘overige zorg’. Hier liggen kansen om de verpleegkundige zorgverlening zichtbaarder te maken. Ten tweede dient de verpleegkundige zorgverlening zelf goed in kaart te brengen wat haar kosten (en opbrengsten) zijn. Tot slot moet er meer onderzoek komen naar de economische waarde van de verpleegkundige zorgverlening, zo lopen de resultaten met betrekking tot de kwaliteit van leven en de kosteneffectiviteit van de verpleegkundige zorgverlening uiteen. Summary Introduction en purpose The modern health care is under financial pressure and the demand is higher than the supply. This requires a creative solution. The nursing care can be of positive significance, however, it is not visible enough, so says NU'91. The visibility is not only for economic considerations of interest, but also from the point of the nursing profession, and its (increasing) role in health care. It is important for example to study the (economic) effects of nursing care. The purpose of this literature study is to study the visibility of the economic value of nursing care. Theoretical framework The nursing care is a large domain. In order to define this domain for the study, there has been made use of care situations (branches) and work structures. There is also explained what is meant by nursing care and economic value, and where they are made of. Furthermore, there is made clear how the visibility is measured in this study. Methods en study design This research can be characterized as a descriptive and exploratory review. The goal of this review is to examine the factors that influence and/or characteristics the visibility of the economic value of nursing care. Using the inclusion criteria and the quality criteria, 23 studies were included of the 434 articles found in Scholar, Cochrane and CRD. Results There is a schematic representation of the studies and their findings shown in annex one. The studies strongly manifest within the hospital and other care (later more on). The research question, perspective of the study, identification of alternatives, identification of relevant costs/revenues, and measurement and valuation of costs/revenues are distinctive factors shown in the studies. This study revealed that the quality of life by nurse-led care have not improved, but also not deteriorated. The patient satisfaction on the other hand increases, if usual care is substituted by nurse-led care. The study also revealed that there is no single answer concerning the cost-effectiveness of nurse-led care. Conclusion First of all, the hospital care and the 'other care' needs more attention. There are open opportunities for the nursing care end there visibility. Secondly, the nursing care itself needs to identify what its costs (and revenues) are. Finally, there is need for more research into the economic value of nurse-led care, as the results regarding the quality of life and the cost effectiveness of nurse-led care are often discussed.