Verbinden van de eerste lijn

Samenvatting In dit afstudeeronderzoek, voor de Master Zorgmanagement aan Erasmus Universiteit Rotterdam, staat de rol die ZZP’ers spelen bij het ontwikkelen van netwerken ter bevordering van samenwerking in de eerstelijnszorg centraal. Als aanvulling op het project Samenwerking Monitor Eerste Lijn (SMOEL) wordt bekeken of ZZP’ers als solistische adviseurs in de eerste lijn een essentiële bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van samenwerking in de eerste lijn. Deze samenwerking wordt als belangrijk gezien om toekomstige uitdagingen zoals vergrijzing en een toename aan chronisch zieken aan te kunnen. In het theoretisch kader worden twee concepten verder uitgewerkt. Ten eerste netwerken en ten tweede entrepreneurs als ondernemende individuen die kunnen komen tot veranderingen in organisaties. Binnen netwerken gaan verschillende organisaties of afdelingen op zoek naar innovatieve manieren om samen te werken dwars door de traditionele grenzen van de markt en de hiërarchie (Powell, 1990). Om de ontwikkeling van netwerken beter te kunnen begrijpen wordt het life-cycle-model van D’Aunno en Zuckerman(1987) toegepast. De vier stadia van federatieontwikkeling die zij onderscheiden zijn: opkomst van een coalitie, overgang naar een federatie, volwassenheid van een federatie en het ontstaan van kritieke kruispunten. Volgens Schumpeter (2003) en Exton (2009) kunnen entrepreneurs een belangrijke bijdrage leveren aan veranderingen in organisaties, omdat ze in staat zijn een bestaand evenwicht uit te dagen. Dit doen zij door van binnenuit een organisatie een omwenteling te creëren door het introduceren van nieuwe werkwijzen. Hagel e.a. stellen echter dat individuen langs de randen van organisaties in staat zijn om veranderingen te bewerkstelligen doordat zij in staat zijn om belangrijke middelen en bronnen uit organisaties te onttrekken en te verbinden tot unieke innovaties of ideeën (2010). Om de rol die ZZP’ers spelen bij het ontwikkelen van netwerken in de eerste lijn beter te kunnen beschrijven is gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek. Data verzameling heeft plaats gevonden door tien verschillende ZZP’ers te interviewen die betrokken zijn bij één van de projecten van ‘Op-één-Lijn’ van ZonMw. Uit de resultaten is gebleken dat ZZP’ers vooral een belangrijke rol spelen bij de eerste en tweede fase van netwerkontwikkeling. Ze vervullen hun rol als ondernemende managers in termen van zich vrij kunnen bewegen tussen verschillende organisaties, onafhankelijkheid en de vrijheid in het maken van keuzen. Deze rol en de manier waarop ZZP’ers betrokken zijn bij de projecten in de eerste lijn zorgt ervoor dat ZZP’ers geen kritieke tegenstellingen hoeven te creëren om tot vernieuwingen te komen. ZZP’ers vernieuwen vooral door het leggen van unieke verbindingen tussen disciplines in de eerste lijn. Door hun onafhankelijke positie tussen verschillende organisaties zien ZZP’ers kansen voor verandering en proberen ze de disciplines in de eerste lijn hier omheen te verbinden. Vervolgens zorgen ze ervoor dat de samenwerking vorm krijgt door samen met de betrokken partijen een visie en doelstellingen voor samenwerking op te stellen zodat de borging van het netwerk ook voor de lange termijn is vastgesteld. Summary In this thesis research, for the Master Care Management at Erasmus University Rotterdam, the focus is on the role that Freelancers play in developing networks to facilitate working together in primary health care. Complementary to the project Samenwerking Monitor Eerste Lijn (Cooperation Monitor Frontline) it is investigated whether Freelancers, in the role of solo consultants, can give an essential contribution to the development of working together in the primary health care. This working together is seen as very important for future challenges such as aging and the growth of chronic illnesses. In the theoretical frame work, two concepts are further elaborated. First the role of Freelancers in networking and second the role of Freelancers as entrepreneurs who can achieve change in organizations. Within networks organizations or departments will try to find innovative ways to work together across the traditional boundaries of markets and hierarchy (Powell, 1990). To better understand the development of networks the life cycle model of D'Aunno and Zuckerman (1987) is applied. The four stages of federation development that they distinguish are: emergence of a coalition, transition to a federation, maturity of a federation and the emergence of critical crossroads. According to Schumpeter (2003) and Exton (2009), entrepreneurs can make a significant contribution to changes in organizations, because they are able to challenge an equilibrium. This is done by introducing new practices inside an organization which result in a revolution. Hagel ea, however, argue that individuals along the edges of organizations are able to realize change because they are able to distract key resources from organizations and bind them to unique innovations or ideas (2010). In order to better describe the role of Freelancers in the development of networks in primary healthcare, a qualitative study was done. Data collection was done by interviewing ten different Freelancers which are involved in the projects of ‘Op-één-Lijn’ of ZonMw. The results showed that Freelancers play an important role in the first and the second phase of the network development. They fulfill their role as entrepreneurial managers in terms of being able to move freely between different organizations, independent and with the freedom to make choices. This role and the way freelancers are involved in projects in primary health care ensure that freelancers do not need to create critical differences to achieve innovations. Freelancers innovate particularly through the establishment of unique connections between disciplines in primary health care. Because of their independent position between different organizations Freelancers see the opportunities for change and they will try to connect the different disciplines. Subsequently they ensure that the cooperation gets shape by working out a vision and objectives for the cooperation together with the stakeholders. In that manner they secure that the network is longer term established.