Zelforganisatie in binnenstedelijke gebiedsontwikkeling

Het onderliggende onderzoek richt zich op het concept zelforganisatie en de toepasbaarheid van dit concept in de stedelijke gebiedsontwikkeling. Sinds het omvallen van Lehman Brothers in september 2008 is er veel gebeurd in de wereld. De bankencrisis die volgde op het faillissement van Lehman heeft in de daaropvolgende jaren achtereenvolgens geleid tot een financiële crisis, een kredietcrisis en sinds afgelopen zomer tot een Eurocrisis. De vastgoedcrisis was daarmee een feit. Naast bovengenoemde macro-economische ontwikkelingen zijn ook op sociaal vlak en op het gebied van milieu en duurzaamheid een aantal andere megatrends waarneembaar die minstens zoveel gevolgen hebben voor de praktijk van gebiedsontwikkeling en van grote invloed zijn op de vastgoedmarkt. De ‘trek naar de stad’ leidt er onder andere toe dat de focus de komende jaren hoofdzakelijk ligt bij de transformatie van leegstaande (kantoor)gebouwen en bij de transformatie van verouderde binnenstedelijke industriegebieden en bedrijventerreinen. De complexiteit en de grootschaligheid van de opgave, de hoeveelheid actoren en de hoge voorinvesteringen hebben ertoe geleid dat vanuit het publiek debat de roep is ontstaan voor een nieuwe benadering van stedelijke gebiedsontwikkeling: kleinschaliger ontwikkelen, grotere rol voor gebruikers in het gebied, meer zelforganisatie en organische stedenbouw. De blauwdrukplanologie of top-down planning, die tot voor kort werd toegepast, past niet meer bij de huidige binnenstedelijke opgave.