De rol van de alcoholindustrie in de gezondheidsbevordering

Samenvatting Doel De alcoholindustrie is in toenemende mate betrokken bij voorlichting en gezondheidsbevorderende activiteiten ter voorkoming van alcoholschade door misbruik. Het doel van dit onderzoek is om het gebied van gezondheidsbevordering rondom alcohol in Nederland te evalueren. Daarbij wordt specifiek gekeken naar de rol die de alcoholindustrie daar in heeft en op welke manier deze mogelijk de effectiviteit beïnvloed van de getroffen voorlichting en gezondheidsmaatregelen op het gebied van alcohol. Methode Informatie is ingewonnen door middel van een literatuuronderzoek waarbij diverse websites, wetenschappelijke artikelen, boeken en rapporten zijn geraadpleegd. Daarnaast zijn expert interviews gehouden met 9 experts op het gebied van alcohol en voorlichting. Deze interviews zijn op kwalitatieve wijze geanalyseerd. Resultaten Op het gebied van gezondheidsbevordering probeert de overheid momenteel zo min mogelijk regels op te leggen en voor te schrijven. Ook op Europees en internationaal niveau worden wel richtlijnen gegeven maar weinig bindende regels opgelegd. Mensen, maar ook bedrijven, worden geacht zelf verantwoordelijkheid te nemen. Dit maakt dat bedrijven op vrijwillige basis activiteiten ondernemen en regels opstellen. Deze zelfregulering is vaak gebaseerd op de gedachte dat bedrijven maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. Dit is enerzijds vanwege zelfinteresse en anderzijds vanwege normatieve redenen. Andere stakeholders hebben hierdoor echter vaak twijfels over de oprechtheid van het maatschappelijk verantwoord ondernemen van de alcoholindustrie. Hoewel het als wenselijk wordt ervaren dat de alcoholindustrie haar verantwoordelijkheid neemt als het gaat om alcoholschade, zijn er twijfels over de effectiviteit van de acties. Mogelijk zijn er averechtse effecten vanwege de dubbele belangen van de alcoholindustrie. Conclusies Gezondheidsbevordering op het gebied van alcohol komt vanuit zeer verschillende partijen. De alcoholindustrie speelt hierin met name een rol door middel van voorlichting en informatievoorziening. Volgens wetenschappelijke literatuur is de effectiviteit hiervan echter beperkt. Ook hebben andere betrokken partijen twijfels over de intenties van de alcoholindustrie. Duidelijk is dat er dubbele belangen aanwezig zijn, maar niet iedere partij is het er over eens hoe men daarmee om dient te gaan. Een samenwerking tussen zo veel mogelijk partijen is wenselijk, maar voorzichtigheid is geboden als het gaat om samenwerking met de alcoholindustrie. Op basis van het onderzoek kan worden gesteld dat een bijdrage van de alcoholindustrie wel positief zou kunnen zijn, maar is onduidelijk wat het effect is op de uiteindelijke effectiviteit van gezondheidsbevordering op het gebied van alcohol of op welke manier de effectiviteit het meest kan worden vergroot. Summary Aims The alcoholic beverage industry is increasingly involved in public health practices to reduce alcohol related harm. The aim of this research is to evaluate the Dutch public health field regarding alcohol. Specific interest is given to the role of the alcohol industry and the effect this has on the effectiveness of public health actions taken. Methods Source material came from a review of institutional and organizational websites, journal articles, books and various reports. Moreover, expert interviews are conducted with 9 experts from the field which are quantitatively analyzed. Results When it comes to public health, the Dutch government intends to set as few rules as possible. Also on European and international level there are various guidelines in place, but not many binding regulations. People, and companies, are expected to take own responsibility. This results in companies taking actions and creating rules by themselves, and for themselves. This self regulation is based on the concept of corporate social responsibility. This is in turn based on either self-interest or normative reasons. Other stakeholders in the field of public health and alcohol, however, often doubt how sincere this corporate social responsibility is. Although it is desired by others that the alcohol industry takes its responsibility for damage through alcohol use, there are doubts about the effectiveness of their actions. Possibly there are opposite effects because of double interests for the alcohol industry. Conclusions Health promotion in the field of alcohol comes from many different stakeholders. The alcohol industry plays a role mainly by giving information to the consumers. According to scientific literature this is, however, one of the least effective interventions. Moreover, other stakeholders have doubts about the intentions on which the alcohol industry bases her involvement. Obviously, there are double interests at stake and not every stakeholder agrees on how to handle this. A cooperation between as many stakeholders as possible is desirable, however, prudence is needed when this involves cooperation with the alcohol industry. Based on this research it can be stated that an involvement from the alcohol industry can be positive, however, it is still unclear what the exact effect is on the effectiveness of health promotion in the field of alcohol, or in which way it can contribute best.