Kennisbundel: brug tussen zorg(veld) en onderwijs?

Samenvatting Om de aandacht voor kwaliteit en veiligheid in de langdurige zorg te versterken, is vanuit het ministerie van VWS beleid ontwikkeld in het Zorg voor Beter programma. In de eerste fase – Zorg voor Beter I – is innovatieve kennis ontwikkeld op uiteenlopende thema’s. Om de verspreiding van deze kennis te stimuleren, is de tweede fase gestart – Zorg voor Beter II – dat zich richt op de implementatie van de ontwikkelde kennis via het onderwijs. Daartoe worden kennisbundels ontwikkeld om kennis uit Zorg voor Beter I te verspreiden via het ROC-onderwijs voor verzorgende niveau 3. In deze scriptie wordt als casestudy de ontwikkeling van kennisbundels op de thema’s ‘eten en drinken’, ‘probleemgedrag’, ‘medicatieveiligheid’, ‘incontinentie’ en ‘valpreventie’ geanalyseerd. De ontwikkeling van de kennisbundels is een samenwerkingsproject van verschillende partijen uit de zorg (voor beter) en het onderwijs. Het uitgangspunt van de scriptie is dat kennisverspreiding niet alleen vraagt om een overdracht maar ook om een vertaling van verschillende vormen van kennis. De vraagstelling is hoe de vertaling en afstemming verloopt van verbeterprojecten van Zorg voor Beter I naar Zorg voor Beter II, gericht op het onderwijs, in het bijzonder de opstelling van de kennisbundels. Het doel is om inzicht te verwerven in factoren die verspreiding van verbeterkennis via het onderwijs belemmeren en factoren die hieraan bijdragen. Het kwalitatieve onderzoek gaat in op hoe partijen het afstemmings- en vertaalproces doorlopen om kennisbundels tot stand te brengen. Het interactieproces wordt benaderd vanuit de theorie van grensobjecten, dat een perspectief biedt op hoe samenwerkende partijen verschillende vormen van kennis kunnen verzoenen. De toepassing van de theorie van de grensobjecten op innovatieprocessen biedt vervolgens een perspectief op het verkennen van grenzen of barrières bij het ontwikkelen van de kennisbundels. Het vertaalproces wordt beschreven aan de hand van het afstemmings- en schrijfproces dat de partijen hebben doorlopen. Gegevens zijn verzameld via het bijwonen van drie bijeenkomsten (participerende observatie), zeven interviews met deelnemers van betrokken partijen en documentanalyse (projectstukken, drie conceptversies en de eindversie van de kennisbundel). Er zijn twee belangrijke vertaalstappen waargenomen. De kennis van Zorg voor Beter I moet worden vertaald naar het werk van de verzorgende en vervolgens van de docenten naar de leerlingen. Een barrière voor de ‘gerichte’ verspreiding van de kennis van Zorg voor Beter I via het ROC-onderwijs ligt in de programma-indeling van het competentiegerichte onderwijs. Daarnaast blijkt dat docenten individueel bepalen hoe zij informatie naar leerlingen vertalen om hun lessen actueel te maken. Zij bepalen dus ook op individuele wijze hoe van de kennisbundels gebruik wordt gemaakt. Summary To raise attention for quality and safety in long term care the Ministry of VWS has developed a policy called ‘Care for Better’. In the first phase of this program – Care for Better I – innovative knowledge was developed on a range of topics. To improve use of this knowledge a second phase was started – Care for Better II – which aims at the implementation of knowledge through the educational system. For this purpose knowledge-bundles have been developed to transfer knowledge through ROC’s at level 3 training of caretakers. In this thesis the case study of developing knowledge bundles on the following topics has been analyzed: ‘food and drink’, ‘problematic behavior’, ‘medicine safety’, ‘incontinence’, ‘fall prevention’. The development of the knowledge bundles is a cooperative project of different partners in the healthcare (for better) and educational system. The vantage point of this thesis is that this is not just a matter of transferring knowledge but also a translation of different types of knowledge. The question is how this translation and coordination from Care for Better I to Care for Better II, aimed at the educational system, takes place, specifically by the construction of knowledge bundles. The aim is to gain insight into the factors that obstruct and facilitate this transfer. The qualitative research addresses how the process of coordination and transfer between parties takes place. This interaction is approached from the theory of boundary objects. That offers a perspective on how cooperating parties can reconcile different types of knowledge. The application of this theory on innovation offers a perspective on exploration of the boundaries and barriers that appear in the process of developing knowledge bundles. The process is described following the coordination and writing process that parties went through. Data was collected by attending three meetings (participatory observation), seven interviews with involved parties and document analysis (relevant project documents, three concept knowledge bundles and one final example). There are two important steps in the translation. The knowledge in Care for Better I must be translated to the practice of the healthcare workers and consequently to the instructors and students. A barrier for focused transfer lies in the fact that the educational system demands programs to match their programs based on competencies. Furthermore it appears that individual instructors determine how information is transferred to students in their classes. Therefore they individually determine how knowledge bundles are used.