"Hoe zoeken ze in audiovisuele archieven?" Het zoekgedrag van studenten en docenten in kaart gebracht

‘Hoe zoeken ze in audiovisuele archieven?’ is een explorerende studie naar het zoekgedrag van (ESHCC) studenten en docenten in het audiovisuele online archief Academia. De respondenten hebben in Academia verschillende, vooraf onbekende, zoekopdrachten uit verschillende categorieën beantwoord, waarbij hun zoekgedrag door de onderzoeker is geobserveerd, en door het computerprogramma ‘HCI-browser’ is vastgelegd. De manier(en) waarop er door studenten en docenten in Academia is gezocht, is erg Google-minded. Niet alleen binnen Academia speelt Google een belangrijke rol die van invloed is op het zoekgedrag. Deze zoekmachine is ook buiten Academia de exclusieve hulpbron om (eenvoudige) informatie op te sporen. Het (direct) inschakelen van Google als externe hulpbron is bij studenten een meer geïntegreerd proces dan bij docenten. Het scherm wordt door deze groep in veel gevallen al geopend voordat er een concrete vraag is. Bij het gebruik van de zoekfunctie zijn de respondenten ervan uitgegaan dat Academia hetzelfde werkt als Google. Zo werden er bijvoorbeeld zoekopties van Google gebruikt. Ook gingen de respondenten ervan uit dat de zoekfunctie van Academia, net zoals in Google, standaard zoekt op een combinatie van woorden, in plaats van op alle woorden afzonderlijk. Het zoeken in Academia vond hoofdzakelijk plaats via het ‘uitgebreid zoeken’- scherm, waarmee de zoekopdracht extra werd gespecificeerd. Wanneer een gebruikte zoekterm in Academia enkele resultaten biedt, wordt er vrijwel niet meer bijgestuurd. Vaak blijven de respondenten ‘hangen’ bij de eerste gedachte, waarvan wordt verondersteld dat deze succesvol is. Wanneer er wél wordt bijgestuurd, betreft het doorgaans een minimale variatie op deze eerste gedachte. Aan de gekozen zoekterm wordt aldus op een pragmatische manier invulling gegeven. Ideeën over het te betreden pad om tot geschikte resultaten te komen, veranderen vrijwel niet. In de meeste gevallen worden er korte en vrij algemene zoektermen geformuleerd, die gericht zijn op het genereren van veel resultaten (data-driven). De gebruikte zoekcriteria gaan, voornamelijk steekwoordsgewijs, in op personen, onderwerpen of een combinatie van beide. Het gebrek aan specifieke zoektermen wijst erop dat een goal-driven, of doelgerichte, aanpak vrijwel niet voorkomt. Wanneer we naar de geleverde prestaties in Academia kijken, kunnen we stellen dat de studenten meer juiste resultaten aanleveren; minder bronnen raadplegen per aangeleverd resultaat, en minder fouten maken dan de docenten. Voor beide groepen respondenten geldt dat Academia niet goed aansluit bij de manier waarop zij technische functies willen of gewend zijn te gebruiken. Leidende thema's bij het zoeken in Academia zijn onduidelijkheid en omslachtigheid. Ten aanzien van het zoeken in Academia zijn er, op basis van interviews met de respondenten de volgende aanbevelingen gedaan:

1. Omdat de gebruikers niet op de hoogte zijn hoe de zoekmachine aangestuurd dient te worden, werkt men vanuit bestaande ‘Google-aannames’. Leg daarom uit welke ‘spelregels’ er gelden voor de Academia zoekmachine. Als het niet lukt om een functie in enkele woorden duidelijk te beschrijven, gebruik dan voorbeelden of een uitgebreider beschrijving.
2. Uniformeer de beschrijvingen bij de video's en voeg tijdcodes toe aan die beschrijvingen. Zo weet de gebruiker waar het gezochte fragment zich bevindt. Zorg er verder voor dat de titel de lading van de inhoud dekt.
3. Zorg ervoor dat als de ‘back-knop’ wordt gebruikt er wordt teruggekeerd naar de (resultaten)pagina waar de gebruiker was gebleven.
4. Maak de intervallen bij het zoeken in de videofragmenten kleiner, zodat er specifieker gezocht kan worden. Voeg indien mogelijk het zoeken per beeld toe.
5. Vergroot de thumbnails in het resultatenscherm en zorg ervoor dat het beeld de inhoud van de video dekt.
6. Vergroot het lettertype.