De invloed van roostering op vertrekgeneigdheid binnen de intramurale ouderenzorg

Personeelstekort onder medewerkers in de gezondheidszorg is een toenemend probleem. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een tekort aan verpleegkundigen wereldwijd een steeds belangrijker onderwerp wordt, daar het van invloed is op de patiënt veiligheid en gezondheidsuitkomsten. Ook in Nederland is een tekort aan verzorgenden en verpleegkundigen al jaren een belangrijk probleem en er wordt verwacht dat dit tekort de komende jaren toeneemt. Om het personeelstekort te beperken is het belangrijk optimale aandacht te besteden aan werving van nieuw personeel, maar ook aan het behouden van de huidige werknemers door met behulp van interventies de kwaliteit van werk te verbeteren. Hiervoor is het belangrijk om te achterhalen welke determinanten een sterke invloed uitoefenen op de vertrekgeneigdheid. Uit literatuur is gebleken dat vertrekgeneigdheid sterk wordt beïnvloed door werktevredenheid en organisationele betrokkenheid. Deze variabelen worden op hun beurt weer beïnvloed door verschillende HRM activiteiten. Er dient dus te worden gezocht naar HRM activiteiten die een gunstige invloed hebben op de werktevredenheid, organisationele betrokkenheid en (daarmee) de vertrekgeneigdheid. De laatste jaren wordt steeds vaker aangegeven dat er een verhoogde behoefte is om controle uit te kunnen oefenen op het dienstrooster. Enkele onderzoeken hebben aangetoond dat dit een positieve invloed heeft op werktevredenheid. Er worden echter ook negatieve effecten aangewezen, bijvoorbeeld oneerlijke verdeling van diensten en een minder goede bezetting, wat variabelen zijn die in relatie worden gebracht met een verminderde werktevredenheid. Er zijn echter maar weinig onderzoeken geweest die zich specifiek hebben gericht op deze determinanten en er zijn geen publicaties te vinden over het effect hiervan op de vertrekgeneigdheid. In dit onderzoek is gekeken naar de effecten van verschillende HRM activiteiten op de vertrekgeneigdheid onder helpenden, verzorgenden en verpleegkundigen binnen de intramurale ouderenzorg. Allereerst is gekeken naar roostergerelateerde HRM activiteiten, welke als centrale determinanten zijn meegenomen. Een lage tevredenheid met de verdeling van diensten binnen het team bleek een voorspeller van vertrekgeneigdheid, waarvan het effect wordt versterkt door werktevredenheid en organisationele betrokkenheid. Daarnaast is invloed uitoefenen op werktijden een belangrijke voorspeller gebleken van organisationele betrokkenheid, wat in de literatuur vaak wordt aangestipt als een van de belangrijkste voorspellers van vertrekgeneigdheid. Dit laatste wordt eveneens bevestigd door dit onderzoek. Werktevredenheid en organisationele betrokkenheid blijken, samen met de roostergerelateerde variabele tevredenheid met verdeling van diensten, de belangrijkste determinanten van de vertrekgeneigdheid onder de onderzochte populatie. Naast de eerdergenoemde HRM activiteiten met betrekking tot roostering, lieten tevens ontwikkelingsmogelijkheden, autonomie, werkdruk en collegiale steun significante relaties zien met werktevredenheid, organisationele betrokkenheid en/of vertrekgeneigdheid. In dit onderzoek is het niet mogelijk gebleken om uitspraken te doen over het effect van personele bezetting op de afdelingen op vertrekgeneigdheid binnen de (intramurale) ouderzorg. Aangezien uit literatuur is gebleken dat personele bezetting een determinant is van werkdruk, werktevredenheid en vertrekgeneigdheid binnen de acute zorgsector, is het echter wel van belang om hier meer onderzoek naar te doen. Hiervoor zal een betrouwbaar meetinstrument moeten worden ontwikkeld die voor meerdere organisaties kan worden gebruikt.