Multidisciplinaire zorg aan jongeren met diabetes mellitus en de rol van de diëtist

Uit internationale literatuur blijkt dat ruim 85% van de jongeren met diabetes (12-25 jaar) grote moeite heeft om hun diabetes onder controle te houden. Dit is verontrustend omdat juist in deze periode de basis wordt gelegd voor de toekomst en omdat ontregelingen van diabetes op lange termijn complicaties tot gevolg hebben. Eén van de belangrijkste thema’s voor een jongere is dat hij zijn bloedglucosewaarden gedurende de hele dag in evenwicht moet houden door zijn insulinedosering af te stemmen op de hoeveelheid koolhydraten uit zijn eten. Begeleiding door een multidisciplinair diabetesteam en specifiek de dieetbehandeling door de diëtist is hierbij van essentieel belang. Verschillende organisaties op (inter)nationaal niveau erkennen dat bij diabetes mellitus het adequaat opvolgen van voedingsrichtlijnen de complicaties kunnen uitstellen. Echter, de rol van de diëtist lijkt hierin niet altijd voldoende te worden erkend. Om hierover meer evidence te verzamelen, is in dit onderzoek bekeken hoe de samenwerking in multidisciplinaire zorg aan jongeren met diabetes wordt vorm gegeven en wat de rol van de diëtist hierin is. De vraag in dit onderzoek is: Welke rol vervult de diëtist in de multidisciplinaire zorg aan jongeren (12-25 jaar) met diabetes en komt deze rol overeen met de in Nederland beleidsmatig gestelde normen van kwalitatief goede diabeteszorg voor jongeren? Hiervoor is kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Gegevens zijn verkregen door documentenanalyses, literatuuronderzoek, interviews, observaties en participatie-observaties. Er zijn elf semigestructureerde interviews gedaan met diëtisten, diabetesverpleegkundigen en artsen, werkzaam in de zorg voor jongeren met diabetes. Ook zijn er mensen geïnterviewd die op beleidsmatig niveau betrokken zijn bij de zorg van jongeren met diabetes. Dit onderzoek resulteert in meerdere bevindingen. Allereerst blijkt dat een aantal beleidsmatig gestelde eisen over de rol van de diëtist in de zorg voor jongeren met diabetes verschillend worden ondersteund door beroepsverenigingen en brancheorganisaties. Hierdoor ontstaat er onduidelijkheid over de vraag of een diëtist zich kan en mag specialiseren tot diabetesdiëtist. Er is een verschil van opvatting tussen de Nederlandse Vereniging voor Diëtisten die de diëtist als een generieke diëtist profileert en de Diabetes and Nutrition Organization die een specifiek opgeleide ‘diabetesdiëtist’ nastreeft. Ook blijkt dat er verschillen zijn in de behandelwijze door de diëtist van jongeren met diabetes mellitus. Zoals een verschil in het gebruik van motivational interviewing, dat kan worden toegepast om zelfmanagement van jongeren in de (dieet)behandeling te bevorderen. Groepsvoorlichtingsbijeenkomsten, welke juist bij jongeren effectief bewezen zijn, blijken zeer uiteenlopend te worden ingezet. Ook blijkt uit dit onderzoek blijkt dat er een taakafhankelijkheid bestaat tussen de diëtist en de diabetesverpleegkundige. Zij hebben elkaars kennis en expertise nodig. Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat multidisciplinaire diabetesteams niet volgens de opgestelde richtlijnen zijn samengesteld en dat er variatie in teamsamenstellingen bestaat. De diëtist blijkt niet altijd onderdeel te zijn van het multidisciplinaire diabetesteam. De resultaten tonen aan dat aan een aantal voorwaarden die aan multidisciplinair samenwerken worden gesteld niet kan worden voldaan. Structurele samenwerking tussen en binnen de lijnen in de diabeteszorg aan jongeren is nog geen vanzelfsprekendheid. Voor het verlenen van gepaste zorg aan jongeren met diabetes is het essentieel multidisciplinair samenwerken op een aantal punten te verbeteren.