Toezicht onder spanning

Binnen de Nederlandse samenleving worden hoge eisen gesteld aan de kwaliteit en veiligheid van de gezondheidszorg. De IGZ is het toezichtsorgaan dat hierop moet toezien. De afgelopen tijd is er vanuit de politiek en de media veel kritiek geweest op het functioneren van de IGZ. De casus ‘baby Jelmer’ is een voorbeeld van een zaak waarin een groot debat gaande is over het functioneren van de IGZ. Baby Jelmer heeft ten gevolge van nalatigheid van het UMCG onnodig hersenletsel opgelopen. Het genoemde ziekenhuis heeft slecht gehoor gegeven aan daarop volgende klachten en ook de IGZ heeft vervolgens nauwelijks gehandeld. Pas na drie jaar heeft de IGZ een rapport uitgebracht over deze casus waaruit bleek dat het ziekenhuis fouten heeft gemaakt. Dit rapport is in 2011 ingetrokken, door druk vanuit het UMCG en de betreffende specialist (De Vries 2011). De IGZ wordt verweten dat zij te laat en onjuist gehandeld heeft. In dit onderzoek is onderzocht op welke wijze de toezichtstaak van de IGZ wordt geframed met betrekking tot deze casus. Framing betekent dat een zaak, een casus of een gebeurtenis vanuit verschillende perspectieven bekeken kan worden. Door die verschillende perspectieven kunnen mensen aan dezelfde casus, zaak of gebeurtenis verschillende waarde hechten en een verschillende mening hebben. Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van een documentanalyse, media-analyse en de analyse van een Kamerdebat. Door de documentanalyse kan geconcludeerd worden op welke wijze de IGZ, de Nationale Ombudsman, de minister van VWS en Commissie de Vries de toezichtstaak van de IGZ framen. Vervolgens is door middel van een uitgebreide media-analyse onderzocht op welke wijze verschillende mediabronnen de toezichtstaak van de IGZ framen, naar aanleiding van de casus ‘baby Jelmer’. Tenslotte worden de frames van politieke partijen onderzocht door de analyse van het Kamerdebat. Uit de documentanalyse blijkt dat het debat rond de toezichtstaak van de IGZ zich met name richt op het onderscheid tussen meldingen als ‘klacht’ en meldingen als ‘signaal’. De melding als ‘klacht’ betreft een juridische term waarbij iedere melding individueel onderzocht moet worden. Een melding als ‘signaal’ betreft een term die kan aangeven dat achter de melding een structureel probleem verborgen zit. Dit verschil van termen geeft een onderscheid aan in de opvatting van de toezichtstaak van de IGZ. Waar de Nationale Ombudsman stelt dat de IGZ zich in moet zetten voor iedere melding als ‘klacht’, stelt de IGZ dit niet te kunnen bewerkstelligen door hun geringe capaciteit. De IGZ stelt dat haar toezichtstaak bestaat uit het behandelen van een melding als ‘signaal’, zodat zij kan optreden tegen structurele problemen die achter deze signalen verborgen zitten. De media creëert een algemeen beeld van de IGZ dat individuele klachtenbehandeling een onderdeel is van de toezichtstaak van de IGZ, en dat zij dus ook meldingen als ‘klacht’ in behandeling moet nemen. Daarnaast stelt de media samen met een aantal politieke partijen dat de toezichtstaak van de IGZ bestaat uit het behartigen van de belangen van de burgers. In de casus ‘baby Jelmer’ wordt de IGZ verweten de belangen van de zorginstelling te hebben behartigd. Ook zou de IGZ volgens de Nationale Ombudsman, verschillende mediabronnen en volgens verschillende politieke partijen meteen hebben moeten handelen na de klacht van de ouders van Jelmer, aangezien zij volgens hun frame alle individuele klachten in behandeling moeten nemen. De IGZ stelt dat zij hierin geen fouten heeft gemaakt, aangezien zij stelt dat alleen de behandeling van meldingen als ‘signaal’ tot de toezichtstaak van de IGZ behoort. Wel geeft zij toe dat de lange looptijd en het intrekken van het eerste rapport onzorgvuldig handelen van het toezichtsorgaan betreft.