Inkomensbeinvloeding medische specialisten

In dit onderzoek staat centraal wat de mogelijkheden en beperkingen zijn in Nederland voor het inzetten van beleidsmaatregelen om de zorgkosten te beïnvloeden via het inkomen van medisch specialisten. De zorgkosten in Nederland stijgen jaarlijks. Een kostenpost waar vaak vraagtekens bij worden gezet, is het salaris van medisch specialisten. Het doel van dit onderzoek is na te gaan op welke manier de inkomenspolitiek betreffende medisch specialisten kan worden ingezet om de zorgkosten te beheersen. Er wordt gebruik gemaakt van de institutionele theorie om de mogelijkheden en beperkingen te begrijpen. De inkomenspolitiek in Duitsland en de inkomenspolitiek in Engeland worden gebruikt om meer inzicht te krijgen in de inkomenspolitiek van medisch specialisten in Nederland. Hiervoor heeft documentonderzoek plaatsgevonden en er zijn interviews afgenomen met onderzoekers en medewerkers uit overkoepelende organisaties en ziekenhuizen. De gezondheidszorgsystemen in Nederland, Duitsland en Engeland verschillen aanzienlijk. In Nederland en Duitsland zijn de stelsels gebaseerd op sociale verzekeringen. In Engeland wordt het zorgstelsel via belastingmiddelen gefinancierd. Het inkomen van medisch specialisten is institutioneel ingebed door de zorgstelsels. Andere aspecten die van invloed zijn op het inkomen zijn de vraag naar en het aanbod van zorg, de opleiding, bekostigingsmethoden, inkomensbegrenzing en de arbeidsverhouding. In Nederland is zevenenvijftig procent van de specialisten in loondienst van een ziekenhuis op basis van een vast salaris. Vrijgevestigde specialisten werken in Nederland doorgaans ook in ziekenhuizen of in zelfstandige behandelcentra. Zij worden bekostigd op basis van DBC’s op weg naar transparantie (DOT) onder een beheersmodel met een omzetplafond. In 2015 worden integrale tarieven ingevoerd. Het ziekenhuisbestuur en de medische specialisten zullen dan afspraken moeten maken over productie, kwaliteit en doelmatigheid. Ook zal onderhandeld moeten worden over het inkomen van medisch specialisten. Uit het onderzoek blijkt dat de inkomens van Nederlandse medisch specialisten slechts gering hoger of zelfs lager zijn dan de inkomens van specialisten in Duitsland en Engeland. In Nederland is de gezondheidszorg van goede kwaliteit en beter toegankelijk dan in Engeland en Duitsland. Dit komt onder andere door het verplichte basispakket en de zorgtoeslag in Nederland. Daarnaast zijn er naar verhouding veel minder specialisten in Nederland en Engeland dan in Duitsland. Het terugbrengen van de inkomens van medisch specialisten zal slechts een geringe invloed hebben op het begrotingstekort. Wel is het van belang dat hun inkomen niet direct via productie in verband staat met de macro zorgkosten. Er zou een systeem gecreëerd kunnen worden waarbij het inkomen van de medisch specialist juist toeneemt als de macro zorgkosten afnemen. Dan zal het vanwege de publieke opinie wenselijk zijn om de inkomens van uitschieters te begrenzen. Grotere effecten kunnen wellicht bereikt worden door het verschuiven van taken naar andere zorgverleners om het aantal medisch specialisten beperkt te houden.