Kleine kinderen worden groot

Introductie Tegenwoordig maakt 90% van de kinderen met een chronische aandoening de transitie naar een volwassen leeftijd door. Daarbij komt ook de transitie naar de volwassenenzorg. Dit transitieproces verloopt nog niet optimaal. Cultuurverschillen en een gebrekkige samenwerking en communicatie tussen de kinderafdeling en de volwassenenafdeling zorgen voor problemen bij de overgang naar de volwassenenafdeling. Hierbij kan zorguitval een gevolg kan zijn. Ondanks het feit dat in Nederland veel partijen verandering op dit gebied noodzakelijk vinden, komt zorgvernieuwing op dit terrein moeilijk van de grond. Er zijn verschillende manieren om professionals tot zorgvernieuwing te stimuleren. Voorbeelden hiervan zijn de toepassing van financiële prikkels of andere vormen van beloning, maar ook de Doorbraakmethode die gebruikt is in het Actieprogramma Op Eigen Benen Vooruit! die zich richt op de verbetering van transitiezorg voor jongeren met een chronische aandoening. In het Verenigd Koninkrijk zijn er door het Ministerie van Gezondheidszorg (Department of Health, DoH) criteria opgesteld waar zorg vanuit het patiëntenperspectief aan zou moeten voldoen. Een nieuw initiatief in Nederland is het keurmerksysteem van Stichting Kind & Ziekenhuis, met als doel het verbeteren van zorg op de kinderafdeling te stimuleren. In deze scriptie worden ervaringen met verschillende strategieën om transitiezorg te verbeteren nader onderzocht. Methoden Dit verkennende onderzoek is kwalitatief van aard en is uitgevoerd in twee ziekenhuizen. Voor het eerste deelonderzoek zijn zeven sleutelfiguren van de kinderafdeling in Ziekenhuis ‘A’ gelegen in de Randstad (zes kinderartsen en één verpleegkundig specialist) geïnterviewd over de huidige zorgverlening in de transitiefase aan de hand van een gestructureerde vragenlijst ontwikkeld in eerder onderzoek. Twee kinderartsen van het diabetesteam uit dit ziekenhuis die hebben meegedaan aan het Actieprogramma zijn geïnterviewd aan de hand van een topiclijst over onder andere interne verspreiding van hun ervaringen van het Actieprogramma. Voor het tweede deelonderzoek zijn twee medewerkers uit Ziekenhuis ‘B’, gelegen in Oost Nederland, geïnterviewd over hun ervaringen met het Actieprogramma en de pilot voor de toekenning van een Gouden Smileys aan dit ziekenhuis. Resultaten In Ziekenhuis ‘A’ lijkt nog weinig aandacht te zijn voor transitiezorg. Alleen het diabetesteam is actief bezig geweest met het verbeteren van deze zorg met constructieve samenwerking tussen kinderafdeling en volwassenenafdeling en een transitiepoli als gevolg. Verder is het zorgteam van kinderlongziekten bezig met het ontwikkelen van protocollen, een avondspreekuur en een transitiepoli. Interne verspreiding van interventies van het Actieprogramma heeft in zowel Ziekenhuis ‘A’ als Ziekenhuis ‘B’ nog niet plaats gevonden. Een groot aantal respondenten noemt intrinsieke motivatie van teamleden zelf als belangrijkste factor om verandering door te voeren. De ervaringen van de teams uit Ziekenhuis ‘A’ en Ziekenhuis ‘B’ die deel hebben genomen aan het Actieprogramma zijn positief. Bij beide teams heeft de Doorbraakmethode zoals gehanteerd in het Actieprogramma gezorgd voor snelle verbetering van de transitiezorg. Thema’s en criteria van de You’re welcome criteria uit Engeland, Stichting Kind & Ziekenhuis en de vragen van de Staalkaart komen grotendeels overeen, maar zouden hun criteria nog aan kunnen passen wanneer deze vergeleken worden met elkaar. Discussie en conclusie De implementatie van transitiezorg is in Ziekenhuis ‘A’ achter gebleven bij de verwachting. Met name de verspreiding is minder dan verwacht. Eerder onderzoek in het Sophia Kinderziekenhuis liet een grotere mate van verspreiding zien. Het lijkt erop dat in Ziekenhuis ‘A’ de verspreiding met name achter blijft doordat de noodzaak tot verbetering van de transitiezorg niet bij alle afdelingen even sterk gevoeld wordt. Ook moet de samenwerking en communicatie tussen de kinderafdeling en de volwassenenafdeling verbeteren om goede transitiezorg verder te verspreiden door de organisatie. Mogelijk is de beperktere verspreiding het gevolg van andere sociaalculturele, organisatie- en gebruikerskenmerken, bijvoorbeeld doordat sprake is van een academisch ziekenhuis en een perifeer ziekenhuis. Wanneer de noodzaak tot verbetering wordt gevoeld door zorgverleners is het Actieprogramma een succesvolle strategie om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van transitiezorg met gebruik van de Doorbraakmethode. Het programma zou wel verbeteren door een verspreidingsplan te bieden, om na implementatie ook verspreiding binnen de organisatie te garanderen. Dit blijkt niet vanzelf te gebeuren. De relatie tussen de Smileys van Stichting Kind & Ziekenhuis en transitiezorg blijft onduidelijk. Informatie uit verschillende documenten en ervaringen komen niet met elkaar overeen. Wel lijkt het erop dat transitiezorg in de toekomst meer mee zal worden gewogen voor het behalen van een zilveren of Gouden Smiley. Om de relatie tussen de Gouden Smiley en transitiezorg te onderzoeken moet onderzoek gedaan worden naar de transitiezorg in andere ziekenhuizen waar een Gouden Smiley behaald is. Wanneer dan blijkt dat transitiezorg geen voorwaarde is voor het behalen van een Gouden Smiley, zou dit door Stichting Kind & Ziekenhuis in de criteria verwerkt kunnen worden om transitiezorg op de kaart te zetten.