"Art is to change what you expect from it"

Met dit onderzoek naar de waarneming en waardering van de bedrijfskunstcollectie van het ministerie van Buitenlandse Zaken is getracht inzicht te geven in de mate van waarneming en waardering voor een specifieke bedrijfskunstcollectie bij werknemers van verschillende opleidingsniveaus en werkafdelingen. Middels het afnemen van interviews zijn 18 respondenten, afkomstig uit drie representatieve werkafdelingen, geconfronteerd met vier kunstwerken (afkomstig uit de BZ kunstcollectie en uitgezocht op vier kunstthema’s). Een analyse van de antwoordgegevens heeft geleid tot het opteken van 5 indicatoren (opvoeding, opleiding, ervaring, interesse, smaak) en het hiermee indiceren van de hoeveelheid cultureel kapitaal aanwezig bij de respondent. Het geïndiceerde cultureel kapitaal heeft tijdens de realisatie (het door de respondent beantwoorden van vragen bij het kijken naar de kunstwerken, afgesteld op de vier dimensies van Csikszentmihalyi & Robinson; 1990) geleid tot een verduidelijking van de invloed van cultureel kapitaal op de waarneming en waardering van de BZ kunstcollectie. De antwoordgegevens tonen aan dat respondenten met veel cultureel kapitaal zonder veel moeite de vier dimensies kunnen doorlopen, een vroegtijdig oordeel omtrent een kunstwerk kunnen uitstellen om zoveel mogelijk informatie te vergaren. Daarna kan een completer oordeel omtrent het kunstwerk worden uitgesproken. Kunstwerken met een hoge abstractiewaarde of moeilijke beeldtaal kunnen op deze manier makkelijker geduid worden. Deze respondenten blijken naast hun ruime kunstkennis ook geïnteresseerd te zijn in het aanbod van extra informatie (kunstwerkbeschrijvingen). Het hiermee opdoen van nog meer informatie om daarna nog een completer oordeel omtrent het getoonde kunstwerk te kunnen vormen is hiervoor een verklaring. Respondenten met een normale of lage hoeveelheid cultureel kapitaal blijken minder goed de verschillende dimensies te kunnen doorlopen. Het vasthouden aan een geformuleerd oordeel tijdens de emotionele dimensie is hiervan een teken. Respondenten met een normale hoeveelheid cultureel kapitaal blijken minder beïnvloedbaar door het aanbieden van extra informatie. De gebrekkige kunstkennis wordt opgelost door aan het vroeg geformuleerde standpunt vast te houden. Respondenten met een lage hoeveelheid cultureel kapitaal blijken vaak in een vroeg stadium een oordeel omtrent een kunstwerk uit te spreken. Bij deze groep wordt het lage niveau van de persoonlijke kunstkennis eerder toegegeven en is het toedienen van extra informatie noodzakelijk om het niveau van cultureel kapitaal te verhogen en een beter geformuleerd esthetisch oordeel te kunnen vellen. Het aanbieden van extra kunstwerkinformatie (d.m.v. kunstwerkbeschrijvingen), rondleidingen, kunstkijk cursussen en kunstenaarslezingen is bij deze groep noodzakelijk om het algemene cultureel kapitaal op te hogen en voor een betere waardering van de BZ bedrijfskunstcollectie te zorgen.