Hellas in Hesperië

Behorende bij de masterthesis Hellas in Hesperië. Filhellenistische motieven in het negentiende-eeuwse literaire dandyisme, in het academisch jaar 2012-2013 geschreven door Joris Dane, 267510. Deze thesis onderzoekt hoe het negentiende-eeuwse filhellenisme en dandyisme zich tot elkaar verhouden, toegespitst op het terrein van de literaire symboliek. Dandies maakten in hun poëzie en proza nogal eens gebruik van thema's en motieven die zij ontleenden aan de antiek Griekse cultuur. Hierbij valt te denken aan Dionysos, Sappho, Praxiteles, Cythera, Aphrodite. Maar die klassieke cultuur, naast literatuur bestaande uit filosofie, wetenschap en beeldende kunsten, inspireerde ongeveer tegelijkertijd ook het voornamelijk Duitse filhellenisme. Een analyse van beide stromingen en de onderlinge verbanden ligt dus voor de hand, helemaal omdat dit interessante onderwerp nog niet of nauwelijks aan wetenschappelijke studie is onderworpen. Om tot een gedegen eindresultaat te komen, maakt de thesis de balans op van de respectievelijke historiografische debatten. Daarna krijgt het onderhavige onderzoek een plaats in het discours. Het leeuwendeel van de scriptie draait om een case-study van de faun als filhellenistisch motief in het literaire dandyisme van de negentiende eeuw. De faun of sater komt opvallend vaak voor in de romans, prozagedichten, essays en sonnetten van dandies als Louis Couperus, Oscar Wilde en Gabriele D'Annunzio. Na een inventarisatie van de regelmaat en verscheidenheid van de verschijningen van de volgelingen van wijngod Dionysos, beantwoordt de thesis de vraag wat voor het dandyisme het aantrekkelijke was van dit motief. Hierbij doet het onderzoek een beroep op de Griekse wijsgeer Heraclitus van Efeze. Zijn dialectische wereldbeeld, als wezenskenmerk van het dandyisme, blijkt de sleutel tot voornoemde vraag. De faun is het ultieme zinnebeeld van de synthese of enantiosis. Tot slot zet de conclusie alle bevindingen op een rij en formuleert een eindoordeel over de onderzochte materie. In deze conclusie treft de lezer eveneens aansporingen tot, en aanbevelingen voor verder onderzoek.