De inbedding van online zelfmanagementdagboeken in het zorgproces van Multiple Sclerose patiënten

Achtergrond: Online applicaties voor chronisch zieken, zoals een zelfmanagementdagboek, zouden toegevoegde waarde voor het zorgproces hebben, omdat de ziekte met behulp van zulke applicaties beter te managen is. De gestelde voordelen worden echter niet in iedere studie gevonden, waardoor de empirische onderbouwing zwak is. Daarnaast valt de acceptatie en het gebruik van online applicaties in de praktijk regelmatig tegen. Om meer inzicht te krijgen in de gevolgen die online applicaties hebben op zorgpraktijken is het belangrijk dat deze nauwkeurig geëvalueerd worden tijdens de implementatie en in het proces erna. Doel: Het doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in hoe verschillende ziekenhuizen een zelfmanagementdagboek inbedden in een zorgtraject voor MS patiënten en hoe deze integratie met name de rol van de medisch professional in het zorgproces beïnvloedt. Methoden: Dit onderzoek is een kwalitatief onderzoek, met een case study opzet. Er zijn drie ziekenhuizen geselecteerd die deelnemen aan het MSmonitor project. In elke case vonden interviews plaats met zorgverleners en werden documenten bestudeerd. Aanvullende data werd verzameld middels een focusgroep en een aantal interviews met patiënten. De data is geanalyseerd met behulp van een conceptueel raamwerk, gebaseerd op de Normalisation Process Theory, Resultaten: De wijze van implementatie van de MS dagboeken verschilt per ziekenhuis. Als grootste winst van het gebruik van de online dagboeken wordt door professionals de meer efficiëntere indeling van het spreekuur genoemd. Het online dagboek maakt het bespreken van een aantal klachten meer laagdrempelig. Deze voordelen zijn echter alleen van toepassing als het dagboek ten eerste door de patiënt is ingevuld en bijgehouden en ten tweede als het door de professional wordt ingezien tijdens het spreekuur. Aan deze randvoorwaarden wordt lang niet altijd voldaan. Discussie: De inbedding van de MS dagboeken in het zorgproces is op dit moment niet optimaal. Om een technologie duurzaam te maken in een zorgproces, is het nodig voldoende aandacht te besteden aan de implementatie en specifiek het inbeddingproces. Door middel van evaluaties kan worden bijgehouden of de doelen en verwachtingen worden bereikt en kan het implementatieplan eventueel worden bijgesteld. Alleen het introduceren van een nieuwe technologie, zoals het MS dagboek, is niet voldoende om deze onderdeel te laten worden van het zorgproces. Ook is het discutabel of het gebruik van dit dagboek leidt tot meer of beter zelfmanagement. Door het toepassen van de Normalisation Process Theory wordt het inzicht in hoe zelfmanagementapplicaties wel of geen onderdeel worden van een zorgproces groter. Conclusie: Op dit moment is het zelfmanagementdagboek voor MS patiënten niet volledig geïntegreerd in het zorgproces. Dit heeft een aantal oorzaken: het gebruik van de dagboeken is vrijblijvend voor zowel professionals als patiënten, daarnaast zijn er geen doelen en uitkomstmaten gekoppeld aan het gebruik van de dagboeken. Door in de toekomst meer aandacht te besteden aan reflectie, planning en evaluatie kan worden geprobeerd het dagboek beter te integreren in het zorgproces. De werkgroep van het MSmonitor project zou hier een bijdrage aan kunnen leveren.