Determinanten van de keuze omtrent het vrijwillig eigen risico

De zorgkosten in Nederland groeien in een zorgwekkend snel tempo. Een belangrijke reden hiervan is de toename van het zorggebruik. Door de zorgverzekering die elke Nederlandse burger verplicht moet hebben, komen zorgkosten niet direct voor de rekening van de verzekerden. Dit werkt moral hazard in de hand, verzekerden hebben geen rem op het zorggebruik door een ontbrekende prijsprikkel. De invoering van eigen betalingen, zoals het (vrijwillig) eigen risico, zorgt wél voor deze prikkel. Echter kiest maar 11% van de verzekerden voor een vrijwillig eigen risico, terwijl dit voor ruim 50% achteraf gezien rendabel geweest zou zijn. Het zorggebruik in Nederland wordt derhalve maar beperkt afgeremd door het vrijwillig eigen risico. Door het rendement van het remgeldeffect te verhogen, kan er bijgedragen worden aan de oplossing voor het probleem van de stijgende zorgkosten. Dit betekent dat het van belang is dat er meer mensen voor een vrijwillig eigen risico kiezen. Om dit te kunnen bewerkstelligen, is het noodzakelijk te weten waarom 89% van de verzekerden geen vrijwillig eigen risico heeft gekozen. Dat is dan ook het doel van dit onderzoek. De probleemstelling luidt: Welke determinanten spelen een rol bij de keuze om geen vrijwillig eigen risico te nemen? Aan de hand van literatuuronderzoek zijn de volgende determinanten gevonden die invloed hebben op de keuzes met risico en keuzes in onzekere situaties: het regelen van de zorgverzekering, de kennis over het vrijwillig eigen risico, de sociale omgeving, de verwachte opbrengsten, de verliesattitude, de risicoattitude, de mate van bekendheid van de verwachte opbrengsten, liquiditeit en transactiekosten. Aan de hand van een enquête is vervolgens onderzocht of deze determinanten tevens van invloed zijn op de keuze om geen vrijwillig eigen risico te nemen. Daarna is een lijst opgesteld waaruit blijkt welke determinanten het belangrijkste en het minst belangrijk zijn. Concluderend kan uit het onderzoek gesteld worden dat alle determinanten die van invloed zijn bij keuzes met risico of in onzekere situaties ook van invloed zijn op de keuze om geen vrijwillig eigen risico te nemen. De verliesattitude blijkt uit dit onderzoek de belangrijkste determinant te zijn om geen vrijwillig eigen risico te nemen, gevolgd door de verwachte opbrengsten, de risicoattitude, de onbekendheid van de kans op zorggebruik en de onduidelijkheid over de prijs van de zorg. Het advies van de sociale omgeving en de kennis over de werking van het vrijwillig eigen risico blijken het minst belangrijk te zijn. Mogelijke aangedragen oplossingen om het percentage verzekerden met een vrijwillig eigen risico te doen stijgen zijn onder andere betere en juiste informatie verstrekken, een zorgwijzer ontwikkelen en zorgsparen