Islamitisch basisonderwijs, een bijzonder soort onderwijs

Islamitisch basisonderwijs lijkt niet van toepassing in een geseculariseerd land als Nederland. Toch zijn islamitische basisscholen al ruim vijfentwintig jaar onderdeel van het basisonderwijs. De stichting van islamitische scholen is moeizaam begonnen. Aan de ene kant werd gevreesd dat islamitisch onderwijs het integratieproces van islamitische leerlingen zou bemoeilijken. Aan de andere kant werd de oprichting van islamitische scholen gezien als een onderdeel van de institutionalisering van de islam in Nederland. Eind jaren 1980 waren vooral de gemeentelijke overheden niet enthousiast over het ontstaan van islamitische scholen. Zij werkten de oprichting ervan actief of passief tegen. Vanaf begin jaren negentig nam het aantal islamitische scholen in snel tempo toe. Uit angst voor een wildgroei aan scholen van islamitische denominatie besloot de landelijke overheid het stichten van islamitische scholen te bemoeilijken. Gedurende de jaren 1990 bleef de wenselijkheid van nieuwe islamitische scholen een twistpunt tussen islamitische organisaties, zoals de Stichting Islamitische Onderwijsgroep Nederland (SION) en de gemeentelijke overheden. In Rotterdam leidde tegenvallende leerlingenaantallen tot een fusie van drie islamitische scholen. Desondanks werd het de Stichting Islamitisch Primair Onderwijs Rijnmond toegestaan om een islamitische basisschool in Kralingen-Crooswijk te openen. Onder druk van de landelijke overheid besloot de Onderwijsinspectie meerdere onderzoeken te doen naar het functioneren van islamitische scholen in het algemeen en bepaalde scholen in het bijzonder. De periode 2009 – 2013 werd beheerst door problemen op islamitische scholen. In 2009 besloot het Ministerie van Onderwijs om de subsidie aan islamitische basisschool Noen stop te zetten. De school was namelijk niet in staat om het vereiste aantal leerlingen aan te werven. Basisschool De Dialoog was op zijn beur gedwongen om zijn deuren voorgoed te sluiten. Redenen hiervoor waren mismanagement, financiële fraude en een slechte onderwijskwaliteit. Vijfentwintig jaar na de opening van de eerste islamitische basisschool in Rotterdam (en Nederland) is de toekomst van islamitische basisscholen nog altijd onzeker. Islamitische basisscholen zijn vrijwel identiek aan scholen van andere denominaties. Er wordt in dezelfde vakken lesgegeven en de voertaal is Nederlands. Het grootste onderscheid heeft betrekking op de sociale omgangsvormen en gedragsregels. Het dragen van hoofddoekjes door vrouwelijke docenten en meisjes is een goed voorbeeld daarvan. Niet alle islamitische scholen zijn hetzelfde. De meest voor de hand liggende onderverdeling is die tussen meer conservatieve en meer liberale scholen. Naast islamitisch basisonderwijs is er ook islamitisch godsdienstonderwijs. Dit type onderwijs wordt op sommige openbare basisscholen aangeboden. Hoewel de landelijke politiek godsdienstlessen als een kerntaak van het onderwijs beschouwen, zijn openbare basisscholen niet verplicht er aan mee te werken. Volgens sommige openbare schoolbesturen vormt het onderwijs een aantasting van de neutrale identiteit van de scholen. In vergelijking met de rest van Nederland, is het islamitisch godsdienstonderwijs in Rotterdam uitzonderlijk goed geregeld. Dat is vooral de verdienste van de Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond. De ontwikkelingen met betrekking tot islamitische basisscholen zijn ook door de media gevolgd. Vooral de lokale media in Rotterdam hadden veel aandacht voor de kwesties rondom islamitische scholen. Door de tijd heen is de toon in de krantenartikelen aanmerkelijk positiever geworden. Vooral de ontwikkelingen rondom islamitische basisschool Noen zijn vanuit een positief standpunt belicht.