Suske en Wiske en de getekende tijdgeest

Striponderzoek is een rijk, maar onontgonnen gebied. Via strips worden tijdgebonden zaken doorgegeven. Strips kunnen mentaliteiten, opvattingen, normen en waarden uit de samenleving weerspiegelen. In deze masterthesis is onderzoek gedaan naar de maatschappelijke betrokkenheid van de strip Suske en Wiske. Jong en oud beleefden avonturen met Suske, Wiske, Lambik, Sidonia, Jerom en professor Barabas. De auteur, Vlaming Willy Vandersteen, zei eens ´(…) en achteraan in de krant, met de strip, is er iemand die je doet glimlachen, die vertelt over een pratende boon, of over een zingende vlinder. Dat doet de zorgen vergeten.’. Het lijkt alsof Vandersteen vastberaden was om zijn lezers plezier te bezorgen. In deze thesis is echter aangetoond dat de Suske en Wiske strips sterk gepolitiseerd waren. Vandersteen gebruikte zijn strip om maatschappijkritisch commentaar en soms opvoedkundig advies te geven. Hij confronteerde zijn jonge lezers met harde feiten en beelden. In dit onderzoek staat centraal hoe Vandersteen zaken als geweld en bijvoorbeeld milieuvervuiling verbeeldde in een verhaal dat ook bedoeld was voor jonge kinderen. De centrale focus ligt op de thema’s: oorlog, kapitalisme, menselijke tekortkomingen en naastenliefde, moderne (consumptie)maatschappij en het generatieconflict. Er zijn acht Suske en Wiske verhalen onderzocht met behulp van een strip analyseschema waarbij werd gelet op zowel inhoudelijke als uiterlijke kenmerken. Er kan vastgesteld worden dat Vandersteen een rol als bemiddelaar tussen de ‘grote’- mensenwereld en kinderen op zich nam. Opvallend aan specifiek de Suske en Wiske strips was dat de jonge lezer daadwerkelijk te zien kreeg welke gruwel en narigheid er gebeurde in de wereld. De vraag is dan wat Suske en Wiske toch zo aantrekkelijk maakte voor een groot publiek? Het antwoord hierop bleek viervoudig te zijn: humor, een herkenbare setting, hoop en exotische plekken en figuren. Vandersteen toonde zijn jonge publiek harde feiten, maar bood hen handvatten om hiermee om te gaan. Hij confronteerde hen met deze zaken omdat hij in de nieuwe generatie de hoop voor de toekomst zag. Toch kwam zijn eerste insteek altijd weer naar boven: het plezieren van zijn publiek, alleen dan wel met een sterk moralistische boodschap.