De representatie van ziekte en dood op televisie

De dood lijkt tegenwoordig uit de publieke sfeer te zijn verwijderd en zich af te spelen in de privéwereld van het individu. Zelfs in geprivatiseerde vorm lijken individuen de gedachte aan dood te vermijden. Een interessant feit is echter dat de dood en ziekte via een ander domein de publieke en de private sfeer binnen komen, namelijk via de massamedia. Het amuserende en informerende programma Over mijn lijk volgt namelijk een aantal jongeren die lijden aan een terminale ziekte en niet lang meer te leven hebben. De publieke omroep, waar het programma wordt uitgezonden, houdt zich voor feitelijke informatie over te willen brengen aan zijn publiek. Empirisch onderzoek stelt dat de dood een tijd is die gemarkeerd wordt door fysieke en psychologische pijn, die verergerd worden door een verlies aan waardigheid en autonomie. Echter bestaat er ook een optimistische kijk op ziekte en dood die stelt dat patiënten een psychologische groei doormaken in het ziekteproces en de dood het eindpunt is van deze groei. Hieruit is de volgende onderzoeksvraag voortgekomen: Op welke manier worden ziekte en dood in het televisieprogramma Over mijn lijk gepresenteerd, en hoe is deze representatie te relateren aan de amuserende en informerende functie van het programma? Om tot een antwoord te komen is er een discoursanalyse, een beeldanalyse en een narratieve analyse uitgevoerd op twee seizoenen van het programma. Uit de analyse blijkt dat ziekte en dood op een overheersend optimistische manier gerepresenteerd wordt. Dit gaat in tegen het empirisch onderzoek waarbij gesteld wordt dat de dood een tijd is die gemarkeerd wordt door fysieke en psychologische pijn, die verergerd worden door een verlies aan waardigheid en autonomie. De dood en ziekte wordt echter voornamelijk in het licht van acceptatie, psychologische groei, optimisme, normaal leven kunnen leiden, negatieve emoties uitten en de laatste verantwoordelijkheden regelen gerepresenteerd. Ondanks dat er sprake is van een informatief karakter binnen het programma wordt het dominante discours waarbij de dood voor de jongeren als iets positief wordt weergegeven uitgelicht, enkele uitzonderingen daargelaten.