Conflict of harmonie?

Enerzijds zijn er in de geschiedenis conflicten ontstaan tussen de natuurwetenschap en religie. Anderzijds werden er pogingen ondernomen door confessionelen om de natuurwetenschap in een andere vorm naar voren te brengen die aansloot bij hun wereldbeeld. Maar hoe komt dat naar voren in schoolboeken? Mijn onderzoeksvraag luidt: Hoe komt natuurwetenschap naar voren in protestantse en katholieke schoolboeken in Nederland gedurende de periode van 1920 tot 1970? Onderzocht wordt hoe de auteurs van de twee denominaties de geschiedenis van de natuurwetenschap overbrachten op leerlingen. Tevens wordt er onderzocht hoeveel waarde de auteurs hechtten aan de wetenschap in hun eigen tijd en hoe zij dat probeerden over te brengen op de lezers van hun methoden. Er wordt in dit onderzoek een onderscheid gemaakt tussen schoolboeken tot 1950 en boeken die in de jaren zestig van de twintigste eeuw zijn uitgegeven. Zo is onderzocht of er een verschil naar voren komt op het gebied van de natuurwetenschappen in schoolboeken met een katholieke of een protestantse signatuur. Op deze manier is ook onderzocht of er een verschil bestaat tussen ‘verzuilde’ en ‘ontzuilde’ geschiedenisboeken. De geschiedenismethoden zijn kwalitatief en kwantitatief onderzocht. Door middel van een kwalitatieve analyse is er ingegaan op de inhoud om zo de gedachtegang van de auteurs te achterhalen. Aangezien dit onderzoek zich richt op de productiekant van het schoolboek, wordt dit gedaan door de inhoud van de onderzochte geschiedenismethoden te koppelen aan informatie over de auteurs. Op die manier is getracht te achterhalen met welk achterliggend doel de methode geschreven is. Daarnaast is er gebruik gemaakt van een kwantitatieve inhoudelijke analyse om inzichtelijk te maken welke en hoeveel wetenschappers er naar voren komen in de onderzochte methoden. Door het gebruik van een inhoudsanalyse kan er een objectief, meetbaar en verifieerbaar verslag gegeven worden van de aantoonbare inhoud van de methoden. Zo wordt duidelijk welke natuurwetenschappers volgens de auteurs het meest relevant zijn. Uit het onderzoek blijkt dat veel auteurs de natuurwetenschap op geheel eigen wijze integreerden in hun geschiedverhaal. Het zwaartepunt werd dan ook niet door elke auteur op dezelfde facetten gelegd die met de natuurwetenschap samenhangen. Zo werd niet door elke auteur een relatie gelegd tussen de natuurwetenschap en specifiek het protestantisme of katholicisme. Vooral bij de schoolboeken met een protestantse signatuur is dat het geval. Uit het onderzoek blijkt dat de katholieke auteurs verschillend dachten over de manier waarop men om moest gaan met de moderniteit en hoe deze overgedragen moest worden op hun lezers. Om die reden zijn er verschillende verzuilingstheorieën van toepassing op de onderzochte methoden.