De hedendaagse journalist: gatekeeper of gatewatcher?

Door de opkomst van het internet is het publiek een steeds actievere rol gaan spelen in het nieuwscircuit, door onder andere het schrijven van eigen artikelen en het aangaan van interactie met journalisten. Deze trend wordt in de wetenschap benoemd als participatieve journalistiek. Audience development initiatieven, waarbij dit actieve publiek wordt aangetrokken, betrokken en getransformeerd, worden in het huidige medialandschap gezien als manier om in te spelen op huidige journalistieke ontwikkelingen. De rol die journalisten zichzelf toekennen, huidige werkpraktijken en de organisatiestructuur van nieuwsorganisaties kunnen het incorporeren van het actieve publiek in het nieuwsproductieproces echter belemmeren. Journalisten willen het nieuwsproductieproces tevens niet te veel openstellen voor burgers. Om deze redenen is in dit onderzoek aan de hand van veertien kwalitatieve interviews in kaart gebracht welke attitudes journalisten hebben tegenover het actief betrekken en aantrekken van publiek in het nieuwsproductieproces. De onderzoeksresultaten laten zien dat journalisten veelal positief staan tegenover het actieve publiek. NRC-journalisten vinden dat het publiek serieus genomen moet worden, waarbij publieksfeedback en rechtstreekse interactie publieksbinding tot stand kan brengen. Daarentegen vonden NRC-journalisten dat het voor kwaliteitsbewaking niet de taak van de krant is om burgerjournalistiek te faciliteren. NRC-journalisten zagen de incorporatie van het actieve publiek slechts als gevaar voor hun rol en zeggenschap zien als het publiek het te veel voor het zeggen krijgt, wat wordt voorkomen als journalisten zelf bepalen wat gedaan wordt met publieksinput. Om in te spelen op het actieve publiek is het echter wel van belang dat journalisten hiervoor voldoende vaardigheden hebben. Tevens moeten er goede samenwerkingsverbanden aanwezig zijn binnen de nieuwsorganisatie en is het van belang dat de gehele organisatie overstapt naar een digitale mindset. Ondanks dat audience development wetenschappelijk nog niet is erkend als onderdeel van de journalistiek, toont dit onderzoek aan dat deze innovatie nuttig kan zijn om het publiek meer te betrekken bij het nieuwsmerk, nieuwe (jonge) lezers aan te trekken en om ervoor te zorgen dat lezers stukken van het nieuwsmerk te lezen krijgen in het overvloedige nieuwsaanbod. Een afdeling die zich bezighoudt met audience development kan journalisten de vaardigheden leren die noodzakelijk zijn in het huidige digitale medialandschap. Het faciliteren van nieuwsmanagement en het aansturen van het gebruik van sociale media werden aangehaald als belangrijke taken van een dergelijke afdeling. Huidig onderzoek toont aan dat journalisten graag de gatekeeper van de samenleving willen blijven, maar audience development zien als manier om in te spelen op huidige journalistieke praktijken, waarbij het nieuwsproductieproces echter niet te veel wordt opengesteld aan burgers.