Wijkwaarde

Waarde-creatie, de menselijke maat, een open houding, verbinding en interactie en nieuwe samenwerkingsvormen kenmerken de gebiedsontwikkeling van nu. Het uitgangspunt is daarbij niet het beheersen van onzekerheden, maar het creëren van kansen en mogelijkheden, bottom-up en geleidelijk. Welke rol spelen wijkondernemingen in dit krachtenveld? I n de stedelijke gebiedsontwikkeling is tegenwoordig opmerkelijk meer aandacht en ruimte voor maatschappelijk initiatief vanuit de samenleving. Dit heeft geleid tot een aantal cruciale heroverwegingen in het vakgebied van stedelijke gebiedsontwikkeling. De trek naar de steden is groter dan ooit. De vraag naar ruimte zal daardoor veranderen en de nadruk zal meer komen te liggen op de kwaliteit van de directe leefomgeving. De vraag is vervolgens hoe steden en wijken zich kunnen blijven ontwikkelen en vernieuwen. De aandacht verschuift naar meer zelforganisatie en maatschappelijk initiatief en dat vereist een cultuuromslag bij lokale en regionale overheden. Oplossingen voor maatschappelijke problemen in de buurt, de wijk en de stad worden gezocht bij degenen met een direct lokaal belang. Dat vraagt om nieuwe allianties, nieuwe partners en nieuwe verdienmodellen. Er ontstaan meer hybride vormen van samenwerking tussen bestuur, burger en markt. De wijk als schaalniveau en als plaats van betekenis blijkt daarin van grote waarde. De vraag lijkt gerechtvaardigd op welke wijze de vitaliteit en de weerbaarheid van wijken kan worden versterkt en vergroot. Deze aandacht voor wijken en het wijkgericht werken is in Nederland niet nieuw. Het aantal bewonersinitiatieven is echter de laatste jaren sterk gestegen, waarbij termen als actief burgerschap, eigen verantwoordelijkheid, burgerparticipatie en burgerkracht veelvuldig de revue passeren. Een grotere betrokkenheid van burgers leidt tot meer sociale samenhang en helpt segregatie en uitsluiting voorkomen. Bewoners nemen in toenemende mate collectief in hun wijk of dorp zelf initiatieven op terreinen waar voorheen de traditionele instituties, zoals overheden, woningcorporaties en het maatschappelijk middenveld actief waren. Ook het aantal wijkondernemingen als specifieke vorm van bewonersinitiatief, is toegenomen. Deze vormen van bewonersinitiatief tonen een grote gelijkenis met de zogenaamde development trusts in Groot-Brittanië. Hoe werken deze wijkondernemingen en op welke wijze dragen zij bij aan de verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving?