De poortwachters van het partijkartel

Op 15 maart 2017 hebben de Nederlandse kiezers een gang naar de stembus gemaakt voor de Tweede Kamerverkiezingen. Deze verkiezingen werden gekenmerkt door deelname van een groot aantal nieuwe partijen. Van deze nieuwe partijen behaalden alleen Forum voor Democratie(FvD) en DENK voldoende zetels om in de Tweede Kamer terecht te komen. Media spelen een belangrijke informatieve rol tijdens verkiezingen, omdat ze de burger informeren waar ze op kunnen stemmen. Media-aandacht gedurende de verkiezingscampagne wordt dan ook gezien als een belangrijke pijler van electoraal succes. Volgens de klassieke democratische visie zouden alle deelnemende partijen in gelijke mate belicht moeten worden, zodat de kiezer een goede afweging kan maken bij de stembus. Daarom is het relevant om inzicht te krijgen in de mate van aandacht die deze nieuwe partijen hebben gekregen van de grote media tijdens de campagneperiode. Deze studie onderzoekt door middel van een kwantitatieve analyse de hoeveelheid media-aandacht die nieuwe partijen kregen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017. Daarnaast wordt via kwalitatieve interviews inzicht gegeven in het perspectief van de journalist. De studie richt zich zowel op media-aandacht voor de partij als voor de partijleider. Uit de resultaten van deze studie kan de conclusie worden getrokken dat ook bij nieuwe politieke partijen de campagneberichtgeving zich toespitst op een selecte groep van partijen en dat media sommige lijsttrekkers interessanter vinden dan de partij erachter. Opvallend is dat nieuwe partijen die als afsplitsing in de Kamer zitten een voorsprong hebben op de rest van de partijen zoals bij deze verkiezingen het geval was met DENK, de partij die verreweg de meeste aandacht heeft ontvangen. De manier echter waarop partijen en lijsttrekkers zichzelf vervolgens presenteren in de campagne, kan volgens journalisten elke partij maken of breken. Daarbij gaat de minste aandacht uit naar de politiek-inhoudelijke aspecten van de partijen. Journalisten herkennen zich niet in deze constatering en volgens hen is dit zowel vanuit de politiek als vanuit de media bezien een van de inhoudelijkste verkiezingscampagnes die er de afgelopen jaren is geweest. Tot slot geven journalisten aan dat het ze er weleens naast zitten in hun selectiecriteria en dat de opkomst van een partij als FvD een totale verrassing was. Daarmee roept dit onderzoek niet alleen de vraag op of journalisten überhaupt capabel zijn om het kiezerspotentieel van partijen in te schatten maar ook of de traditionele media nog wel de belangrijkste bemiddelaar zijn tussen politici en de burger.