Geboeid door protocollen

Informatie- en communicatietechnologie speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van kwaliteitszorg in de gezondheidszorg. Verschillende vormen van informatie- en communicatiesystemen worden ingezet, bijvoorbeeld op het gebied van documentbeheer. In het Erasmus MC, een groot academisch ziekenhuis in Rotterdam, is in 2001 een geautomatiseerd documentbeheersysteem aangeschaft voor het beheer van protocollen, procedures, richtlijnen en werkinstructies. De applicatie heeft in het Erasmus MC de naam ProtocolNet gekregen. In 2003 is gestart met de implementatie die momenteel op de verpleegafdelingen bijna voltooid is. Onderzoek naar ProtocolNet is gewenst vanwege signalen van gebruikers met betrekking tot de noodzaak van verbetering, en tevens omdat een formele evaluatie nog niet is uitgevoerd. Een mixed method studie is uitgevoerd met als probleemstelling: Hoe wordt Protocolnet door verpleegkundigen binnen het Erasmus MC gebruikt en hoe zou het gebruik verbeterd kunnen worden? Voor het onderzoek is in drie fasen data verzameld. In de eerste fase is informatie verzameld om een survey te kunnen ontwikkelen. Er zijn twee interviews afgenomen met verpleegkundigen en er is een interview afgenomen met de beheerder van ProtocolNet, daarnaast zijn er met andere betrokkenen gesprekken gevoerd. In de tweede fase is een digitale survey afgenomen onder 309 verpleegkundigen van acht verschillende verpleegafdelingen, waarop een respons is gekomen van 34,6%. In de derde fase zijn vier interviews afgenomen met verpleegkundigen en wederom een interview met de beheerder van ProtocolNet. Gedurende het onderzoek is tevens een documentenstudie gedaan. De data van de verschillende dataverzamelingsmethoden zijn afzonderlijk en gezamenlijk geanalyseerd. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat ProtocolNet op dit moment niet optimaal gebruikt wordt door de verpleegkundigen. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat verpleegkundigen in ProtocolNet niet kunnen vinden wat zij zoeken. Deze oorzaak kent diverse nevenoorzaken, welke in te delen zijn in drie hoofdcategorieën: ProtocolNet zelf functioneert niet goed genoeg zodat verpleegkundigen er niet goed mee kunnen werken, de vormgeving en invulling van ProtocolNet is niet aangepast aan de manier van denken en handelen van de verpleegkundigen, en de verpleegkundigen zelf hebben een gebrek aan benodigde kennis en vaardigheden om ProtocolNet te kunnen gebruiken. Verpleegkundigen geven ondanks de problemen aan dat ProtocolNet gewenst is, dat het de kwaliteit van zorg verhoogt en dat zij het meer zullen gebruiken als zij er beter mee kunnen werken. Gezien de validiteit en betrouwbaarheid van het onderzoek mogen de resultaten geëxtrapoleerd mogen worden naar de populatie verpleegkundigen binnen het Erasmus MC. Verbetering van de zoekfunctie en inhoud van ProtocolNet en het trainen van verpleegkundigen zijn belangrijke aanbevelingen.