U mag het zeggen!

Het verbetertraject Zeggenschap van Zorg voor Beter binnen de verzorgingshuizen heeft als doelstelling de zeggenschap en daarmee de kwaliteit van leven van de cliënt te vergroten. Het fungeert als proeftuin voor het ontwikkelen van best practices. Er is een procesevaluatie uitgevoerd van het verloop van dit traject, waarbij specifiek is gekeken naar de rol die een best practice binnen dit traject speelt. Vraagstelling hierbij is: Welke best practice is er te identificeren binnen het Zeggenschapsproject in verzorgingshuizen en welke rol heeft deze bij het verbetertraject? Er is gebruik gemaakt van documentenanalyse en interviews met projectleiders vanuit Vilans en projectdeelnemers vanuit de deelnemende instellingen aan het traject. Allereerst is een inventarisatie gemaakt van wat belangrijke criteria zijn voor best practice. Naast de aanwezigheid van zichtbare resultaten, spelen ook de praktische uitvoerbaarheid en het aansluiten van de interventie bij de bestaande cultuur binnen een organisatie een belangrijke rol. Dit speelt met name een rol bij het leergedrag van de medewerkers. Binnen de vijf deelnemende instellingen is er duidelijk één instelling te benoemen als best practice. Op het gebied van vraaggericht werken is deze instelling al ver ontwikkeld: het is een onderdeel geworden van de cultuur van de instelling, zowel onder medewerkers als onder cliënten. Als onderdeel van het Zeggenschapsproject wordt in de eerste plaats veel aandacht besteed aan het in kaart brengen van de huidige situatie en de problemen. Vervolgens wordt overgegaan tot de implementatie van het zorgleefplan. De koppeling met de probleemanalyse, met name uit het cliëntonderzoek Zicht op eigen leven, ontbreekt hierbij grotendeels. Van het feit dat elke instelling met zijn eigen doelstelling aan de slag gaat, is dan ook geen sprake. Vraaggericht werken blijft daarmee beperkt tot de implementatie van het zorgleefplan. Bij de implementatie blijkt het informeren van belanghebbenden een belangrijke bevorderende factor te zijn. Belangrijkste belemmerende factor is de aanwezige traditie in de instelling: er worden onmogelijkheden gezien bij de interventie en de implementatie hiervan. Dit levert veel weerstand op. De best practice instelling speelt een belangrijke rol bij het wegnemen van weerstand. Bij het delen van ervaringen blijkt veel weerstand ongegrond. Ook het bieden van praktische handvatten voor medewerkers neemt veel weerstand weg. Bovendien levert de zienswijze op zeggenschap en kwaliteit van leven van de best practice instelling aan medewerkers uit andere instellingen nieuwe inzichten op dit gebied. Over het algemeen zijn de deelnemende instellingen erg tevreden met de rol van Vilans. Wel is er het bezwaar van de best practice instelling dat het feit dat zij als goed voorbeeld fungeren, als keerzijde heeft dat zij zelf weinig leren binnen het traject.