Cabaret moet tegen de haren instrijken

In het veld van het Nederlandse cabaret is er een levendige discussie gaande over wat goed of slecht cabaret is. In deze discussie nemen cabaretiers verschillende posities in en zij doen uitspraken in de media over cabaret in het algemeen en over de programma’s van hun collega’s. Het doel van deze master these is om te onderzoeken wat de verschillende posities binnen in het Nederlandse cabaret zijn en door wie deze posities worden bekleed. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van de veldtheorie van Pierre Bourdieu die stelt dat er in ieder veld van culturele productie sprake is van enkele algemene regels die de houding en gedrag van de positiebekleders kunnen verklaren. Belangrijk hierbij is dat de structuur van ieder cultureel veld wordt bepaald door de strijd tussen culturele producenten uit de autonome hoek van het veld en producenten uit de heteronome hoek van het veld. Autonoom houdt in dat de producent zich puur richt op de kunst om de kunst en commercieel succes bij een groot publiek verdacht is. Heteronoom houdt in dat inmenging van de commercie en de aandacht van een groot publiek niet verdacht is, maar juist een graadmeter voor succes. Een andere tegenstelling die de structuur van een veld bepaald is de tegenstelling tussen een hoge mate van aanzien en een lage mate van aanzien, door Bourdieu consecratie genoemd. Daarnaast stelt Bourdieu dat naast de algemene veldregels, ieder cultureel veld zijn eigen specifieke regels heeft en dat ieder lid van een bepaald veld aan die regels dient te voldoen om in het veld te kunnen participeren. Vanuit deze theorie zal worden onderzocht welke specifieke regels van het veld van het Nederlandse cabaret ervoor zorgen dat de discussie in het cabaret óver cabaret zo levendig is. Daarnaast wordt onderzocht welke posities er precies in de discussie worden ingenomen (autonoom of heteronoom; hoge mate van consecratie of lage mate van consecratie) en door welke cabaretiers deze posities worden bekleed. De cabaretiers die hierbij worden onderzocht zijn Freek de Jonge, Youp van ’t Hek en Lebbis en Jansen en hierbij wordt er gekeken naar hun uitspraken over cabaret en over elkaar in de media. Daarop wordt van al deze cabaretiers één oudejaarsconference geanalyseerd om te zien of er ook posities uit de vorm en inhoud van deze oudejaarsconferences zijn te ontwaren. Tenslotte wordt er onderzocht of er verschillen zijn tussen de posities die in de discussie over cabaret zijn ingenomen via uitspraken in de media en de posities die aan de hand van de analyse van de oudejaarsconferences zijn vastgesteld.