The new kids on the block Een onderzoek naar de mate van populisme in het taalgebruik van en de berichtgeving over Jesse Klaver en Thierry Baudet

Het aantal populistische partijen in Europa groeit hard, zo ook in Nederland (Rooduijn, 2014). Tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen van 2017 en de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 wordt het populisme in Nederland vooral gekenmerkt door twee ‘new kids on the block’: links-populist Jesse Klaver en rechts-populist Thierry Baudet. Door middel van een kwantitatieve inhoudsanalyse is in dit onderzoek onderscheid gemaakt tussen berichtgeving in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017 en de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018. Er is gekeken naar de mate van populisme in de Facebookberichten van Klaver en Baudet en in de berichtgeving over hen in dagbladen. Klaver uit zich tijdens de gemeenteraadsverkiezingen populistischer dan tijdens de Tweede Kamerverkiezingen en focust voornamelijk op het populistische kenmerk ‘volk’. Baudet daarentegen focust op de kenmerken ‘elite’ en ‘outgroups’. De berichtgeving over Klaver en Baudet is tijdens de Tweede Kamerverkiezingen populistischer dan tijdens de gemeenteraadsverkiezingen en media zijn bovendien populistischer op hun websites dan op hun Facebookpagina’s. Naast de traditionele aspecten van het populistisch frame is er expliciet gekeken naar het gebruik van metaforen. Klaver gebruikt vaker metaforen dan Baudet en ook zijn er verschillen in type metaforen tussen de politici. Daarnaast is berichtgeving waarin het issue ownership van politici tot uitdrukking komt populistischer dan berichtgeving waarin dit niet gebeurt. Tussen de twee type verkiezingscampagnes op de Facebookpagina’s van de politici en in de traditionele media zijn daarnaast geen verschillen gevonden in de mate waarin inhoudelijke onderwerpen aan bod komen, wat gevolgen heeft voor de journalistiek. De resultaten laten zien dat er voor journalisten een rol is weggelegd om meer bewust te zijn van hun waakhondfunctie. Journalisten laten zich in een aantal gevallen leiden door de nieuwswaarden op sociale media, wat tot populisme in berichtgeving kan leiden. Een te grote hoeveelheid populisme kan een gevaar zijn voor de democratie (Muller, 2016) en dit is iets waar journalisten en burgers zich bewust van moeten zijn.