Tussen adat en Christus

Het christendom arriveerde op de Molukken in het midden van de zestiende eeuw. Toen er Portugese handelaren in het gebied arriveerden, kwamen er in hun kielzog ook missionarissen mee. Aan het begin van de zeventiende eeuw namen de Nederlanders de macht op de Molukken over van de Portugezen.Met deze machtsovername verdween ook hetkatholicisme, dit werd vervangen door de protestantse religie van de Nederlanders. Het soort christendom veranderde dus op Ambon tussen de zestiende en de negentiende eeuw, maar in deze scriptie heb ik me gericht op andere aspecten van religie: Traden er veranderingen op in de beleving en sociale praktijken van het christendom op Ambon tussen de zestiende en de negentiende eeuw, en zo ja, welke? Hoe kunnen we de bronnen hierover interpreteren en kunnen we op basis daarvan uitspraken doen over het proces van ‘lokalisering’ van het christendom op Ambon? De belangrijkste verandering die plaatsvond in deze periode was niet de overgang vankatholicisme naar protestantisme, maar een steeds toenemende aanwezigheid van het christendom in de maatschappij. Dit is een geleidelijke verandering, en geen abrupte, waardoor de inheemse religie nog lang de kans kreeg te blijven voortbestaan op de Molukken. Wel zorgde de toegenomen aanwezigheid van zendelingen (vooral in de negentiende eeuw kwam in steeds meer dorpen permanent een zendeling wonen) en religie voor een uitbreiding van de sociale praktijken, en daarmee waarschijnlijk ook voor een andere beleving van het christendom, maar dit was een geleidelijk proces dat de inheemse religie niet uitroeide. Het christendom op Ambon, en op de Molukken, was dan ook een gelokaliseerd christendom, en deze lokalisering bestond uit het voortbestaan van de inheemse religie. De veranderingen die plaatsvonden in de beleving en sociale praktijken van het christendom op Ambon waren dus niet erg groot tussen de zestiende en de negentiende eeuw. Er was meer sprake van continuïteit dan van verandering. Dit werd nog versterkt doordat de Portugezen en de Nederlanders ongeveer dezelfde strategie hadden in hun missie en zending: zij maakten vooral het onderwijs belangrijk. Daarnaast is het duidelijk dat het christendom opAmbon een gelokaliseerd christendom was, omdat de inheemse religie bleef voortbestaan.