Sociale netwerksites: privacievriendelijk?

Zowel privacy als sociale netwerksites zijn op dit moment in onze maatschappij onderwerp van gesprek. Daarbij wordt vaak een negatieve invalshoek gekozen. Ook onderzoek naar privacy binnen sociale netwerksites richt zich vooral op mogelijke risico’s en gevaren. Het gebruikersperspectief wordt daarin niet tot nauwelijks meegenomen. In dit onderzoek wordt het gebruikersperspectief juist als uitgangspunt genomen. Doelstelling van dit onderzoek was in de eerste plaats de theorie over privacy verder te (helpen) ontwikkelen door inzicht te geven in de mate van overeenstemming tussen privacybeleving en traditionele privacytheorieën. Bovendien was het formuleren van aandachtspunten op basis van onderzoek naar de verschillen tussen privacybeleving van gebruikers en privacywaarborging door aanbieders een doelstelling van dit onderzoek. De aandacht gaat in dit onderzoek uit naar de volgende vragen: Hoe beleven gebruikers privacy in online sociale netwerken? Zijn zij bezorgd over hun privacy? En zo ja, waar ontbreekt het dan aan? Zijn aanbieders zich hier bewust van en zo ja, hoe gaan zij er dan mee om? Dit resulteert in de volgende hoofdvraag:'Hoe beleven gebruikers van sociale netwerksites hun online privacy en in hoeverre spelen aanbieders van sociale netwerksites hierop in?' Gekozen is om bovenstaande vraag te beantwoorden door middel van de casestudy als onderzoeksmethode. Voordat er een keuze gemaakt kon worden voor de case, is deskresearch uitgevoerd. Gekozen is om Hyves te bestuderen, aangezien Hyves in Nederland verreweg de meest populaire sociale netwerksite is en een groot draagvlak heeft onder internetgebruikers van verschillende leeftijden. Bovendien verschillen de type diensten en tools die de site aanbiedt niet wezenlijk van die van Facebook of Myspace. De hoofdvraag bestaat uit twee gedeelten, die elk hun eigen subdeelvragen hebben en ook een andere methode van onderzoek tot gevolg hebben. Voor deelonderzoek 1, een onderzoek naar de waarborging van privacy door de aanbieder is een inhoudsanalyse uitgevoerd. Bovendien zijn diverse bronnen en een interview als aanvulling gebruikt. Voor deelonderzoek 2, het gebruikersonderzoek, is gebruik gemaakt van focusgroepgesprekken als belangrijkste bron van dataverzameling. Twee focusgroepgesprekken vonden plaats, waarbij onderscheid is gemaakt naar leeftijd van respondenten. Zowel zes personen in de leeftijd van 13 tot en met 18 jaar als zes personen in de leeftijd van 24 tot en met 31 jaar deden mee aan het onderzoek. Geconcludeerd is dat de traditionele theorieën over privacy ook in de digitale wereld nog steeds standhouden. Gebruikers van Hyves vinden zowel de ruimtelijke, relationele als de informationele dimensie belangrijk binnen Hyves. Gebruikers willen soms graag met rust gelaten worden, zitten niet altijd te wachten op bepaalde sociale contacten en willen graag controle houden over de sociale contacten. Bovendien willen de gebruikers hun persoonlijke gegevens beschermen. Toch gaat de meeste aandacht uit naar de informationele dimensie, wat natuurlijk bij een sociale netwerksite, waarbij het delen en communiceren van informatie één van de belangrijkst zaken is, niet vreemd is. Een tweede belangrijke conclusie is dat de 24- tot en met 31-jarigen over het algemeen een breder perspectief hanteren ten aanzien van privacy dan de 13- tot en met 18-jarigen. Dit komt tot uiting in de waarden en risico’s die zij noemen. Bovendien is er een verschil in privacybewustzijn en privacybezorgdheid tussen en binnen verschillende leeftijdsgroepen. Bovenstaande conclusie zal, zo mag verwacht worden, ook gelden voor andere sociale netwerksites.