“Werkt afstand voor individuele innovatie? ”

De intensievere concurrentie, het hoge tempo van technologische veranderingen en veranderende eisen van de klant maken het voor organisaties noodzakelijk om sneller te innoveren. Hierbij is de rol van de medewerker op individueel niveau van groot belang. Zonder medewerkers worden er geen ideeën gegenereerd en worden innovaties niet geïmplementeerd. Om individuele innovatie zo optimaal mogelijk in te kunnen zetten is het van belang dat er inzicht is in factoren die van invloed zouden kunnen zijn op individuele innovatie. Naast bijvoorbeeld technische kennis vormen ook sociale relaties een belangrijke factor voor individuele innovatie. Een manier om naar sociale relaties te kijken is via de theorie van sociaal kapitaal. Als sociaal kapitaal belangrijk is dan roept dit de vraag op welke invloed het heeft als er binnen een organisatie veel gebruik wordt gemaakt van Het Nieuwe Werken en collega’s elkaar hierdoor minder zien? Het doel van dit onderzoek is om inzicht te geven in het directe effect van HNW op individuele innovatie en om te onderzoeken of er een indirect effect bestaat tussen HNW en individuele innovatie via het sociaal kapitaal. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag gesteld: Wat is het effect van Het Nieuwe Werken op individuele innovatie en wordt deze relatie gemedieerd door sociaal kapitaal? Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag is een kwantitatief onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek is uitgevoerd binnen een organisatieonderdeel van Rijkswaterstaat, een publieke organisatie dat onderdeel is van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In totaal hebben 322 respondenten de survey ingevuld. Uit de resultaten bleek dat Het Nieuwe Werken een positieve invloed heeft op individuele innovatie. Mogelijk komt dit doordat medewerkers door het toepassen van Het Nieuwe Werken een bepaalde mate van autonomie en vrijheid ervaren wat een gunstige invloed heeft op individuele innovatie. Dit onderzoek toont daarnaast aan dat Het Nieuwe Werken geen negatieve invloed heeft op het sociaal kapitaal van medewerkers. Mogelijk komt dit door de beschikbaarheid van ICT middelen of omdat medewerkers zich al bewust zijn van het feit dat face-to-face contact belangrijk is en hier bewust tijd aan besteden op kantoor. Anders dan verwacht is er juist een positief effect van Het Nieuwe Werken op het relationele sociaal kapitaal gevonden in de vorm van vertrouwen. Daarnaast toont dit onderzoek dat de structureel sociaal kapitaal een positief effect heeft op individuele innovatie. Een groot netwerk met veel contacten is bevorderend voor individuele innovatie. Ook het hebben van een gemeenschappelijke taal, visie en doelen heeft een positief effect op individuele innovatie. De academische contributie is meerledig. De resultaten verschaffen meer inzicht in de effecten van Het Nieuwe Werken op zowel individuele innovatie als op sociaal kapitaal. Hier is nog weinig academisch onderzoek naar gedaan. Aansluitend verschaffen de resultaten meer inzicht in de effecten van sociaal kapitaal op individuele innovatie. Hierdoor dragen de resultaten uit dit onderzoek bij aan de literatuur van Het Nieuwe Werken, de literatuur van individuele innovatie én de literatuur van sociaal kapitaal. Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt aanbevolen aan bestuurders en managers om Het Nieuwe Werken te blijven faciliteren. Het is aan managers om te zorgen voor een goede balans tussen de mate van bijvoorbeeld thuiswerken en het werken op locatie zodat het sociaal kapitaal blijft onderhouden. Het blijft van belang om sociale interactie van medewerkers te stimuleren en te faciliteren om ook via die manier het innovatie potentieel van de medewerkers optimaal te kunnen ontplooien.