REACTIES OP VERANDERING

‘Het belang van het individu binnen organisatieverandering’, oftewel de titel van dit onderzoek en de rode draad in de resultaten die hieruit zijn voortgekomen. Dit onderzoek zette de reacties van medewerkers en de reden daarachter ten tijde van verandering centraal. Hiermee is getracht om meer inzicht te krijgen in het effect van verandering op medewerkers door het stellen van de volgende vraag: hoe reageren medewerkers in operationele werkomgevingen op verandering en waarom reageren ze op deze manier? Met dit onderzoek is een bijdrage geleverd aan de literatuur van verandermanagement, waarin nog niet veel bekend is over de diepgang en complexiteit van reacties van medewerkers op verandering. Door middel van een multidimensionale onderzoeksaanpak, geïntroduceerd door Piderit (2000), zijn de dimensies reactie, emotie en reden van medewerkers tijdens verandering onderzocht. Dit multidimensionale uitgangspunt zorgde ervoor dat reacties van medewerkers afgepeld en uitgediept konden worden, wat inzicht gaf in de diepgang en complexiteit van deze reacties. De resultaten van dit onderzoek zijn samen te vatten in een aantal belangrijke bevindingen. Allereerst is helder naar voren gekomen dat reacties van medewerkers individueel zijn. De resultaten in dit onderzoek laten zien dat de redenen achter de emoties en reacties van medewerkers voor elke respondent anders zijn. Respondenten laten dezelfde emoties en reacties zien, echter de reden daarachter en het effect van deze reden op een emotie of reactie is per individu verschillend. Dit inzicht maakt dat het individu een belangrijk onderdeel is van (succesvol) verandermanagement. Kortom: aandacht voor het individu is cruciaal. Ten tweede kan op basis van de resultaten in dit onderzoek geconcludeerd worden dat over het algemeen reacties van medewerkers constructief en passief zijn. Meer dan de helft van de respondenten in dit onderzoek gaven een constructieve reactie die gepaard ging met een emotie met een hoge mate van plezier. Dit onderzoek onderschrijft hiermee het vernieuwde gedachtegoed dat reacties van medewerkers niet alleen weerstand zijn. Ook dit onderzoek laat zien dat reacties van medewerkers constructief kunnen zijn en hierdoor als bouwsteen voor een succesvolle veranderaanpak dienen. Als laatste toont dit onderzoek de complexiteit van reacties van medewerkers op verandering aan. Het concept ambivalentie, oftewel het voelen van tegenstrijdige emoties, is in dit onderzoek waargenomen binnen de emotionele dimensie. Daarnaast is ambivalentie ook gemeten binnen de dimensie reacties, waarbij respondenten tegelijkertijd tegenstrijdige reacties lieten zien. Managers en veranderkundigen kunnen hierdoor te maken krijgen met gemixte signalen, wat reacties van medewerkers complex maakt. Deze gemixte signalen kunnen bovendien opgevat worden als weerstand, wat een gevaar kan zijn voor het managen van een verandering. Aandacht voor het individu en het doorgronden van de individuele reactie zorgt voor meer inzicht in de reactie en kan handvatten bieden voor managers of veranderkundigen om hiermee om te gaan. Deze bevindingen samen zetten een stap in de richting van het individu als belangrijk onderdeel binnen verandermanagement. Reacties van medewerkers zijn complex en gelaagd. Daarnaast laten medewerkers tegenstrijdige reacties en emoties zien. Maar bovenal zijn reacties van medewerkers over het algemeen constructief. Aandacht voor de individuele reactie en het doorgronden hiervan geven managers en veranderkundige inzicht in hoe ze medewerkers kunnen benaderen tijdens verandering. Het individu centraal zetten is hierbij cruciaal.