Na jaren van overleg hebben de politiek, werkgevers en werknemers een pensioenakkoord met elkaar gesloten. Opvallend is dat in de hoeveelheid van afspraken, relatief weinig aandacht uitgaat naar de pensioenen van zelfstandigen zonder personeel. Terwijl alle partijen weten dat er problemen ontstaan bij deze groepen als zij niet op fatsoenlijke wijze aan pensioenopbouw doen. De meest voor de hand liggende oplossing zou daarom zijn om zzp’ers verplicht pensioen te laten opbouwen. Maar de overheid wil niet actief interveniëren en daarnaast is ZZP Nederland van mening dat zzp’ers zelf in staat zijn om verstandige beslissingen te nemen over pensioensparen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat zzp’ers zelf niet in staat zijn om in actie te komen om voor hun pensioen te sparen. Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen welke intrinsieke eigenschappen het meest dominant zijn in het besluitvormingsproces van zzp’ers ten aanzien van pensioensparen waardoor men niet in actie komt. Deze kennis is vervolgens als uitgangspunt gebruikt om een keuzearchitectuur in te richten met nudges die zzp’ers een duwtje in de rug kunnen geven. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Welke nudges (beïnvloedingsstrategieën) kunnen beleidsmakers inzetten bij het ontwikkelen van een keuzearchitectuur die zelfstandigen zonder personeel aanzet tot pensioensparen? Om een antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag heb ik ten eerste uitgebreid onderzoek gedaan naar de biases die mensen gebruiken wanneer zij complexe beslissingen moeten nemen. Vervolgens heb ik onderzocht welke nudges beleidsmakers het best kunnen inzetten om het automatische systeem van mensen op zo’n manier te beïnvloeden zonder dat het systeem van slag raakt. Ten slotte, heb ik gebruik gemaakt van het EAST-framework om een keuzearchitectuur in te richten die beleidsmakers kan helpen om zzp’ers aan te zetten tot pensioensparen. Uit dit onderzoek blijkt dat het inzetten van nudges zorgvuldig moet gebeuren, willen deze beïnvloedingsstrategieën het beoogde resultaat opleveren. De belangrijkste nudges die in de keuzearchitectuur moeten worden verwerkt zijn: defaults, drempels wegnemen, pensioensparen eenvoudig maken, aandacht trekken, beloningen & sancties ontwerpen, autoriteit benoemen, rolmodellen in het leven roepen, gebruik maken van netwerken, commitment vragen, juiste timing gebruiken, voor en nadelen benoemen en mensen helpen met plannen. Aanbevolen wordt om deze nudges zorgvuldig in de praktijk te testen om te kunnen beoordelen welke nudges het meest krachtig zijn en zzp’ers aanzetten tot pensioensparen.

, , , , , , , ,
Ben Wempe, Stephanie Maas
hdl.handle.net/2105/50570
Leiderschap, Management & Bestuur
RSM: Parttime Master Bedrijfskunde

Milan Duschka. (2019, October 30). De toepassing van nudges bij pensioensparen. Leiderschap, Management & Bestuur. Retrieved from http://hdl.handle.net/2105/50570