Gezocht: motivatie

Wat motiveert mensen om zich te kandideren voor het raadslidmaatschap? Deze vraag staat centraal in dit onderzoek naar de verschillende motivatieprofielen van (oud)raadsleden in de gemeente Rotterdam. In de media is het teruglopende animo voor het raadslidmaatschap iedere vier jaar een terugkerend thema. Ook binnen de gemeente Rotterdam is men bezorgd over het animo voor het raadslidmaatschap. Op initiatief van de raadsgriffier is in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Governance Design Studio van de Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek opgezet naar het animo voor het raadslidmaatschap in de gemeente Rotterdam. Op basis van theorieën uit de motivatiepsychologie, public service motivation, politieke recruitment en de ‘grijze’ literatuur over het raadslidmaatschap is een model opgesteld waarin een viertal categorieën is opgenomen. Van deze factoren wordt verwacht dat deze van verklarende aard zijn voor de motivatie van burgers voor het raadslidmaatschap. Deze factoren zijn vervolgens in een serie diepte-interviews voorgelegd aan twintig respondenten, allen (oud)raadslid in de gemeente Rotterdam. Allereerst is er nagegaan in hoeverre de factoren uit de literatuur aanwezig zijn in de Rotterdamse casus, waarbij er ook is stilgestaan bij de uitingsvorm van deze factoren. Op basis van deze sociale, zakelijke, persoonlijke en recruitmentfactoren kunnen vervolgens verschillende motivatieprofielen onderscheiden worden. In deze motivatieprofielen komen enkele factoren samen in een configuratie. Door de individuele motivatieprofielen van de respondenten te vergelijken, is een typologie aan motivatieprofielen opgesteld. Zodoende kan men drie type motivatieprofielen onderscheiden: een idealistisch motivatieprofiel, een rationeel motivatieprofiel en een ‘aangespoord’ motivatieprofiel. Binnen het idealistische motivatieprofiel valt telkens een verdere driedeling aan te merken, te weten inhoudelijk-idealistische motivatie, vertegenwoordigend-idealistische motivatie en politiek-idealistische motivatie. Op het gebied van recruitment bleken vier factoren bij te dragen aan de rekrutering van raadsleden. Zo werden sommige raadsleden gevraagd voor een functie, terwijl anderen uit eigen initiatief politiek actief zijn geworden. Na deze eerste stap is een tweede tweedeling aan te wijzen, waarbij sommige respondenten een ‘drift’ naar het raadslidmaatschap doormaken, terwijl anderen als ‘nieuw talent’ snel de raadszaal betreden. Gecombineerd levert dit vier routes op die respondenten kunnen volgen. Ten slotte vloeien er enkele aanbevelingen voort uit deze scriptie. Zo valt de motivatie van burgers niet los te zien van politieke structuren. Samenwerking met politieke partijen is cruciaal om meer burgers aan te trekken voor de Rotterdamse raad. Ook is het publieke beeld van het raadslid niet correct. De verschillende motivatieprofielen kunnen ook naar buiten gecommuniceerd worden, om zodoende te laten zien dat er diverse types nodig zijn voor het raadswerk. Tevens valt er op het gebied van ondersteuning een hoop winst te behalen voor de huidige raadsleden. Veel respondenten geven aan moeite te hebben met het bolwerken van het raadslidmaatschap. Het gesprek over deze moeilijke kant van het raadswerk kan helpen bij het optimaliseren van het functioneren van de raad, wat wellicht ook een doorwerking zal hebben in de aantrekkelijkheid van de raad.