Leren digitaliseren

Als centrale vraag voor dit onderzoek had ik gekozen voor de vraag; hoe de trage voortgang van E-dienstverlening verklaard kan worden en hoe voortgang gestimuleerd kan worden. Door aan de hand van de netwerktheorie van Koppejan en Klijn (2004) en de samenwerkingsmodellen van Fenger (2001) de besluitvorming rond WiGo4it en E-dienstverlening te analyseren kan deze centrale vraag beantwoord worden. Door onderzoek te doen naar het samenwerkingsverband WiGo4it op een strategisch niveau is inzicht verworven in de ontstaansgronden van WiGo4it als organisatie. Door op bestuurlijk niveau gedeelde beleidsvisie en besef van afhankelijkheden voor het verwerven van hulpbronnen is lijkt samenwerking binnen WiGo4it een logisch antwoord op een veranderende omgeving. Voor de afzonderlijke Sociale Diensten is er bij samenwerking sprake van een win-win situatie. Niet alleen richting als het gaat om ICT vraagstukken maar ook als het gaat om ontwikkelingen in de landelijke politiek kan door gezamenlijk op te trekken een sterke landelijke actor gecreëerd die kan participeren bij het tot stand komen van landelijk beleid. Binnen het onderwerp E-dienstverlening ervaren de actoren echter allen een eigen of geen urgentie. WiGo4it heeft als centrale actor onvoldoende invloed of middelen heeft om besluitvorming af te dwingen. De afzonderlijke Sociale Diensten zijn enerzijds in zekere mate afhankelijk van elkaar om voorgang op het gebied van E dienstverlening te verwezenlijken maar anderzijds voelen zij niet de urgentie vanuit de eigen organisatie en perceptie voortgang te stimuleren. WiGo4it blijkt na analyse de enige cruciale en toegewijde actor te zijn. Zij hebben belang bij de ontwikkeling van E dienstverlening en zijn het centrale platform waarop samenwerking tot stand komt. De afzonderlijke gemeenten ervaren beperkt de urgentie E dienstverlening te ontwikkelen binnen WiGo4it, dit kan enerzijds komen doordat zij elders producten en diensten ontwikkelen, anderzijds omdat zij bij andere ontwikkelingen binnen de organisatie de prioriteit hebben gelegd. Afzonderlijk zijn de gemeenten ook niet cruciaal, als een gemeente tijdelijk afhaakt is er nog voldoende grond om voor de andere gemeenten door te ontwikkelen, indien er meerdere gemeenten uit de samenwerking stappen houdt de samenwerking op het vlak van E-dienstverlening in zijn geheel op. Analyse van WiGo4it als arena heeft aangetoond dat WiGo4it als arena besluitvorming voorbereidt maar dat de daadwerkelijke besluitvorming veelal, voor zover het primaat van de politiek het toelaat, plaatsvindt bij het G4 beleidshoofden overleg. Bij de ontwikkeling van het eerste E-formulier, het vakantieformulier, is het formulier zelf als uitgangspunt genomen. Voor de voortgang van de ontwikkeling is in beginsel niet gelet op verschillen in beleid en uitvoering maar is getracht een gezamenlijk ideaalbeeld van het formulier te ontwikkelen. Bij het besluit het formulier in te voeren kwamen de achterliggende in de uitvoering van de vakantieregeling boven tafel. Hierdoor kwam de nadruk in de discussie te liggen op de verschillen in uitvoering en liep de ontwikkeling van het vakantieformulier vast in een loopgravenoorlog. Bij verdere ontwikkeling van E-dienstverlening zijn beleidsgevoelige onderwerpen gemeden. Dit toont eens temeer aan dat samenwerking in beginsel in soepel zal verlopen als beleidsvisies niet gedeeld worden. Als er zonder gedeelde beleidsvisie toch een aanzienlijke mate van afhankelijkheid ervaren wordt door actoren zal samenwerking mogelijk zijn maar met moeizame en langdurige onderhandelingen. Indien actoren helemaal geen afhankelijkheden ervaren is geen reden tot spontane samenwerking en zullen besprekingen leiden tot conflicten. In beide scenario’s verlopen onderhandelingen moeizaam wat de stagnatie in de besluitvorming kan verklaren. Binnen de moeizame onderhandelingen en besluitvorming kiezen de actoren een strategie om doelen te verwezenlijken. Doordat er geen gedeelde beleidsvisie is, actoren weinig onderlinge afhankelijkheid ervaren en bovenal geen enkele urgentie ervaren bij het onderwerp E-dienstverlening is het voor actoren gemakkelijk om binnen de arena een Vermijdende of Go-Alone strategie te kiezen.