Van mysterieus longvirus naar coronacrisis Simone Jordaans Een kwantitatieve inhoudsanalyse naar de berichtgeving van online nieuwsmedia over het coronavirus.

In december 2019 kwamen meerdere mensen met longklachten het ziekenhuis binnen in de Chinese stad Wuhan. Het bleek het besmettelijke coronavirus te zijn, toen nog veel het ‘mysterieuze longvirus’ genoemd. In Nederland leek er op dat moment nog niet veel zorgen te zijn om het virus. Er werden drie scenario’s in gedachten gehouden; het virus blijft in China, er komen wat incidentele besmettingen in Nederland, of er komt een ‘grote’ introductie van maximaal twintig patiënten tegelijkertijd. De kans dat het virus zich in Nederland zou verspreiden, achtte het RIVM klein en bovendien zouden we goed voorbereid zijn mocht het virus toch opduiken. Het coronavirus werd veel opgepikt door de Nederlandse media, van extra journaals tot aan liveblogs. Sinds de eerste berichtgeving vanaf het mysterieuze longvirus gaat er geen dag voorbij zonder nieuws over nieuwe besmettingen, dodenaantallen en bezorgde wetenschappers. Er klinken geluiden of media niet overdreven veel aandacht hebben gegeven aan het coronavirus en of zij niet de dreiging van het virus overdreven. Het doel van het onderzoek is om te achterhalen hoe de Nederlandse nieuwsmedia online berichten over het coronavirus. Enerzijds is gekeken naar de hoeveelheid berichtgeving van nieuwsmedia online. De mate van aandacht die de nieuwsorganisaties gaven aan het coronavirus is goed te verklaren door de nieuwswaardigheid van situaties. De correlatie tussen de mate van aandacht aan corona tussen online nieuwsmedia blijkt significant en sterk. Het lijkt dan ook terecht dat het deze toename in het aantal artikelen op die momenten resulteert in de perceptie dat het een belangrijk onderwerp is. Anderzijds is gekeken naar framing op basis van toonzetting, thema’s, mediaframes en bronnen. In eerste instantie was de berichtgeving geruststellend en werden risico’s van het coronavirus ontkracht, in tegenstelling tot de verwachting dat zij overdreven. De alarmerende toon kwam later toen het virus in Nederland grotere gevolgen met zich meebracht dan de verwachting was. Wat betreft het thema ligt vooral een nadruk op de gevolgen van het virus en worden de opvattingen van experts en betrokkenen steeds belangrijker. Het wijst voorzicht in de richting van dramatiseren, wat wordt bevestigd door de resultaten van mediaframes. Het human interest frame wordt steeds belangrijker, De media geven in hun berichtgeving een menselijk gezicht aan de situatie rondom het coronavirus wat eveneens in de richting wijst van dramatiseren. Tot slot is er gekeken naar de gebruikte bronnen. De geruststellende toon is goed te verklaren als de vergelijking met de geraadpleegde bronnen wordt gemaakt. Chinese autoriteiten stelden immers de WHO in het begin gerust en ook hier in Nederland gaf de overheid een geruststellende boodschap af. Verder komt in het gebruik van bronnen ook sensationalisme terug. Gezondheidsautoriteiten en 3 overheidsinstanties moesten naarmate het virus dichterbij kwam steeds meer ruimte maken voor belanghebbende organisaties.