Meegaan met de tijd – Een exploratief onderzoek naar de invloed van digitalisering op universiteitsmedia in een digitale wereld

De wereld is sinds de opkomst van het internet onherkenbaar veranderd. In bredere zin is de maatschappij ontwikkeld van een massamaatschappij naar een netwerksamenleving, waarin individuen en instanties in verschillende configuraties met elkaar in verbinding staan en informatie uitwisselen. Deze ontwikkeling, in combinatie met de opkomst van de platformsamenleving, heeft verregaande gevolgen gehad voor de journalistiek. Een manier waarop we dit zien is de verschuiving naar een medialandschap dat zich steeds meer online bevindt: voor bestaande media wordt de website en hun online aanwezigheid steeds belangrijker, en in sommige gevallen kiezen bedrijven er zelfs voor om helemaal online door te gaan. Daarnaast hebben kranten en tijdschriften al jaren last van teruglopende inkomsten uit abonnementen en advertenties, waardoor zij gedwongen worden om op andere manieren inkomsten te zoeken. Dit geldt ook voor de journalistieke mediums die zich bevinden op de Nederlandse universiteiten: universiteitsmedia. Deze media vervullen verschillende rollen op de campus: zij controleren bijvoorbeeld het bestuur van de universiteit en zorgen voor verbinding tussen de verschillende faculteiten. Van de dertien universiteitsmedia in Nederland zijn er vijf die nog worden uitgegeven op papier, de overige acht hebben het papier helemaal losgelaten. Vanuit de literatuur weten we dat het werk in een online omgeving voor de journalistiek anders is dan voor een papieren medium. Enkele voorbeelden hiervan zijn dat sociale media belangrijker worden, er minder ruimte is voor onderzoeksjournalistiek, de werkdruk hoger lijkt te liggen en individuele redacteuren meer taken hebben dan voorheen. In dit onderzoek wordt gekeken of deze gevolgen ook gelden voor universiteitsmedia. Ook wordt onderzocht welke invloed digitalisering heeft op hoe universiteitsmedia hun rol en functies op de universiteitscampus zien, en hoe goed zij deze rollen kunnen uitvoeren. Daarnaast wordt onderzocht of universiteitsmedia op een andere manier selecteren welke verhalen zij als nieuws bestempelen en welke niet. Om te onderzoeken hoe universiteitsmedia hun aanwezigheid op de campus zien in een digitale wereld en hoe digitalisering hun werk heeft veranderd, wordt de methode kwalitatieve interviews gebruikt. In elf interviews met hoofdredacteuren van Nederlandse universiteitsmedia zijn vragen behandeld over digitalisering, functies van journalistiek en universiteitsmedia, nieuwswaarden en de dagelijkse gang van zaken op de redacties. Uit de analyse van deze data blijkt dat de genoemde gevolgen voor universiteitsmedia volgens de hoofdredacteuren minder sterk is dan bij andere mediatypes. Zij hebben het 2 gevoel nog steeds een kritische waakhond te kunnen zijn. Alle hoofdredacteuren benoemen zowel voor- als nadelen van digitalisering. Voordelen zijn bijvoorbeeld dat online sneller is en meer interactie oplevert met de doelgroep. Nadelen kunnen onder andere zijn dat het medium minder zichtbaar is op de campus en dat de werkdruk soms hoger ligt. Over het algemeen lijken de universiteitskranten echter blij met de overstap naar online, of wordt het in ieder geval als onvermijdelijk aangeduid. Ook de hoofdredacteuren die zich af en toe twijfelend uitlieten over digitalisering, lijken het op de keper genomen een ontwikkeling te vinden waarin veel mogelijkheden liggen voor de universiteitsmedia.