Druk op de jeugdzorg: een zoektocht naar samenwerking

In Nederland kampen verschillende gemeenten met financieringstekorten op het gebied van jeugdzorg. Zo stijgt de vraag naar jeugdzorg terwijl het budget na de decentralisatie van 2015 gedaald is. Hierdoor rijst binnen de gemeente Reimerswaal, alsook andere Nederlandse gemeenten, de vraag hoe de huidige druk op de jeugdzorg verlaagd kan worden. Gemeenten hebben bijvoorbeeld geen beeld over hoe de doorverwijzingen via huisartsen verlopen. Er zijn echter gemeenten in Nederland die binnen hun jeugdzorgbudget blijven of hun financieringstekorten aan het wegwerken zijn. Maar waar komt deze vermindering vandaan? Aangezien binnen het jeugdzorgproces veel verschillende actoren een rol spelen is binnen het onderzoek nagegaan hoe de samenwerking tussen deze actoren in vier verschillende gemeenten is vormgegeven. Daarbij wordt tevens de huidige situatie omtrent de druk op de jeugdzorg in kaart gebracht. Het doel van het onderzoek is om te verklaren hoe samenwerking bijdraagt aan een verminderde druk op de jeugdzorg. De centrale vraag binnen het onderzoek luidt dan ook als volgt: ‘’Hoe is de samenwerking binnen het jeugdzorgproces momenteel vormgegeven, wat is de huidige situatie omtrent de druk op de jeugdzorg en hoe draagt samenwerking bij aan het verminderen van de druk op de jeugdzorg?’’. Om de centrale vraagt te beantwoorden is allereerst een theoretisch kader opgesteld. In dit theoretisch kader staat theorie over decentralisaties beschreven. Hierdoor is een beeld gegeven wat de gevolgen en beweegredenen van decentralisaties zijn. In de praktijk is nagegaan wat de lokale omstandigheden na de decentralisatie in verschillende gemeenten is en hoe dit zich weerhoud tot een verminderde druk op de jeugdzorg. Daarnaast is het collaborative governance model opgenomen aangezien dit model inzicht geeft in de componenten die van belang zijn bij het tot stand komen en vormgegeven van samenwerking. Van de componenten inclusiviteit van actoren, geldende regels en richtlijnen en gedeelde betekenis is verondersteld verwacht dat zij bijdragen aan een verminderde druk op de jeugdzorg. Doordat het jeugdzorgproces bestaat uit een keten is tevens theorie met betrekking tot ketenregie toegelicht. De verwacht is dat ketenregie eveneens een bijdrage levert aan verminderde druk op de jeugdzorg. Vervolgens zijn de geselecteerde concepten in een conceptueel model verwerkt en door middel van interviews in de praktijk in kaart gebracht. In het praktijkonderzoek zijn ook samenwerkingscomponenten, uit het collaborative governance model, die niet in het conceptueel model zijn opgenomen verwerkt. Hierdoor een compleet beeld van de vormgeving van de samenwerking gegeven wordt. Daarbij zijn vier verschillende gemeenten, in vier verschillende situaties en zeventien respondenten betrokken. Dit heeft geleidt tot interessante bevindingen aangezien meerdere verschillen geconstateerd zijn. Zo is de samenwerking in de verschillende gemeenten anders vormgegeven en ontbreekt het in de gemeente Reimerswaal bijvoorbeeld aan ketenregie. Maar ook de druk op de jeugdzorg is in alle vierde de gemeenten anders. Hierdoor is vastgesteld dat bijvoorbeeld geldende regels en richtlijnen, gedeelde betekenis, ketenregie en lokale omstandigheden bijdragen aan een verminderde druk op de jeugdzorg. Samenwerking draagt dan ook in vormgevende zin bij aan een verminderde druk op de jeugdzorg. Door te focussen op verschillende samenwerkingscomponenten wordt namelijk een verminderde druk op de jeugdzorg gerealiseerd. Op basis hiervan zijn verschillende aanbevelingen gedaan. Zo is aanbevolen om kennis en ervaring van actoren binnen het jeugdzorgproces te benutten en een klanttevredenheidsonderzoek uit te voeren. Deze twee aanbevelingen zorgen ervoor dat beter afgestemd wordt op lokale ontwikkelingen en maakt lokale behoeften inzichtelijk. Daarnaast is aanbevolen, op basis van de bijdrage aan een verminderde druk op de jeugdzorg, om duidelijke regels en richtlijnen op te stellen binnen het samenwerkingsverband. Buitenom deze drie aanbevelingen zijn nog twee aanbevelingen gedaan die in het laatste hoofdstuk uitgebreid staan toegelicht.