Step By Step Tackling Wicked Social Issues Together

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor veel taken in het sociaal domein en een groot deel ziet zich geconfronteerd met een alsmaar stijgend beroep op zorg en ondersteuning waardoor de betaalbaarheid van de zorg op lokaal niveau in het geding komt. Daarnaast weten veel gemeenten de transformatieslag die nodig is om tot vernieuwing het sociaal domein te komen onvoldoende te maken. Maatschappelijke vraagstukken zijn complex en niet makkelijk aan te pakken; innovatieve oplossingen voor deze vraagstukken, die in samenwerking met andere actoren in een lerende omgeving worden gevonden, zijn dan ook welkom. In de publieke sector is een collaboratieve benadering bij de samenwerking tussen verschillende partijen een passende strategie om met conventionele aanpakken te breken en innovatieve oplossingen te vinden. Via deze collaboratieve benadering wordt wederzijds leren gestimuleerd en wordt het begrip van het complexe maatschappelijke vraagstuk en de aanpak ervan vergroot. In dit onderzoek staat de vraag centraal of op innovatie gerichte samenwerking (collaboratieve innovatie) in het lokaal sociaal domein invloed heeft op de mate van innovatie in het aanbod en/of op de effectiviteit van het aanbod. Door bestudering van factoren die in dit kader relevant zijn bij zes projecten waarbij de samenwerking gericht is op vernieuwing in het sociaal domein, is onderzocht of sprake is van verhoogde effectiviteit en meer innovatie in het aanbod als gevolg van deze samenwerking. De bevindingen van het onderzoek tonen dat bij vijf van de zes projecten sprake is van collaboratieve innovatie. Bij deze vijf projecten bleek ook sprake te zijn van innovatie in het aanbod en van verhoging van de effectiviteit als gevolg van de collaboratieve samenwerking. Kenmerkend voor collaboratieve samenwerking (en daardoor een verschil met ‘louter’ netwerksamenwerking) is de actiegerichtheid en implementatiekracht. Nieuwe benaderingen moeten ook daadwerkelijk tot uitvoering (kunnen) worden gebracht. Van belang is daarom verschillende niveaus binnen de deelnemende organisaties bij het proces te betrekken. Diversiteit binnen de groep deelnemers is belangrijk om tot nieuwe inzichten te komen en ook de betrokkenheid van de doelgroep(en) is hier een relevante factor bij gebleken. Aandachtspunten zijn dat (1) er aandacht is voor het opbouwen van wederzijds vertrouwen, (2) dat er geen ‘dialogue of the deaf’ ontstaat en (3) dat een gezamenlijke visie wordt ontwikkeld. Door deze factoren in acht te nemen kan gezamenlijk eigenaarschap ontstaan binnen de collaboratieve innovatie. Investeren in collaboratieve innovatie loont in een context van de transformatie-opgave in het sociaal domein, blijkt uit de conclusie van dit onderzoek. Voorwaarde is wel dat het samenwerkingsproces goed begeleid wordt, zodat de publieke waarde die binnen de voor deze samenwerkingsvorm noodzakelijke lerende omgeving gecreëerd wordt zo optimaal als mogelijk is.