Leidersschapsstijlen & algemene beleidsvervreemding in de GGZ

Aanleiding Het risico op beleidsvervreemding bij professionals in GGZ lijkt groot; de continue aanvoer van nieuw beleid, wat veelal gefocust lijkt op productie en verantwoording, staat steeds verder van hen en hun kerntaak af. Het doel van deze studie is om te onderzoeken of er een verband bestaat tussen leiderschapsstijlen en de mate van algemene beleidsvervreemding in teams in de GGZ. Door het afnemen van interviews onder managers worden de leiderschapsstijlen in kaart gebracht, waarna vervolgens de mate van algemene beleidsvervreemding bij de teams van de managers wordt gemeten. Algemene beleidsvervreemding Van Engen et al. (2016) definiëren algemene beleidsvervreemding als: “an overall cognitive disconnectedness from government policies” (p.6). Zij bouwen verder op het concept zoals Tummers et al. (2009) hebben opgesteld en hanteren dezelfde vijf dimensies: strategische, tactische en operationele machteloosheid, en zinloosheid voor de maatschappij en zinloosheid voor de cliënt. Leiderschapsstijlen Van Wart heeft in 2013 een overzicht gemaakt van vijf belangrijke leiderschapstheorieën, waarbij hij heeft gekeken naar de ontwikkelingen van de laatste jaren bij deze theorieën. Hij komt tot het volgende overzicht: klassiek management, transactionele leiderschapstheorie, transformationele leiderschapstheorie, horizontale leiderschapstheorie en ethische leiderschapstheorie. Belangrijkste conclusie Er zijn twee leiderschapsstijlen gevonden die een zichtbaar effect hebben op de mate van algemene beleidsvervreemding; de klassieke en de transactionele leiderschapsstijl. De klassieke leiderschapsstijl is de enige leiderschapstijl waarbij er een mate van algemene beleidsvervreemding aanwezig was. Deze uitkomst bevestigt de theoretische relatie die gevonden is, waarbij de focus van deze stijl (namelijk het richten op resultaten) overeenkomt met de genoemde oorzaken van algemene beleidsvervreemding. Bij de transactionele leiderschapsstijl is de minste machteloosheid aangetroffen in de operationele dimensie. Ook dit komt overeen met de theorie die gevonden is. Aanbevelingen Leidinggevenden zijn zich bewust van hun leiderschapsstijl, hoe zij overkomen en zoeken naar een goede werkbare balans in de positieve en negatieve kanten van deze stijl. Bestuurders zetten zich in voor een sterke beroepsvereniging van hun professionals en in verlengde hiervan voor de status van de verschillende beroepsgroepen. Directie en leidinggevenden hebben aandacht voor de striktheid van beleidsregels en creëren een goede balans tussen vastgestelde kaders en vrije ruimte voor professionals. De focus in nieuw beleid moet gericht zijn op de zinvolheid hiervan voor de cliënten en pas daarna voor de te behalen resultaten.