Wie wind zaait, zal storm oogsten.

Sinds het schooljaar 2008-2009 is een door de staat vastgestelde, algemeen geldende, burgerschapskwalificatie van kracht in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Een mbo-student staat daarmee moreel ‘buiten’ de ‘Nederlandse samenleving’ totdat hij slaagt voor zijn (burgerschaps)examen. Dit lijkt op het eerste gezicht de these van Schinkel over de opmars van de ‘paternalistische’ staat te ondersteunen. Uit deze casestudy – die op kwalitatieve wijze de vertaling van opdracht van de staat naar de praktijk in het klaslokaal onderzoekt – blijkt echter dat deze stelling niet houdbaar is. Aan de hand van het concept legitimiteit en een inductief ontwikkeld raamwerk met aspecten uit beleidstheorie en politieke sociologie, blijken het uiteindelijk geloofsystemen en kernovertuigingen - ‘(deep) core beliefs’ - van alle betrokken actoren te zijn, die de omgang met (moraliserend) burgerschapsbeleid en de rol en positie van de staat bepalen.