Horen, zien en niet participeren: Een kwalitatief onderzoek naar de verschillende motivaties van de jongere en oudere stille meerderheid om niet te participeren in de journalistiek

Steeds meer nieuwsorganisaties proberen het publiek te betrekken bij het journalistieke productieproces – dit wordt ook wel participatieve journalistiek genoemd. Burgerparticipatie bestond altijd al, maar technologie faciliteerde de mogelijkheid daartoe. Vanuit democratisch en economisch-strategisch oogpunt kan het als innovatief worden gezien. Hoewel steeds meer journalisten interactie zoeken met hun lezers, blijkt een groot deel van het publiek niet te participeren. De meeste mensen zijn nieuwsconsumenten, en ondanks de toegenomen participatiemogelijkheden gaat hun rol niet verder dan het lezen, kijken en beluisteren van nieuws. Een veelgehoorde verklaring voor achterblijvende participatie is de digitale generatiekloof tussen jongere en oudere nieuwsgebruikers, waarbij de oudere generatie innovaties later of nooit omarmt vanwege het hebben van minder technologische vaardigheden. Daarentegen blijken ook jongvolwassenen niet te participeren in de journalistiek en toont onderzoek een beperkte generatiekloof aan. De vaardigheid met technologie lijkt dan ook slechts voor een deel een verklaring te bieden voor niet-participatie. Daarom is in deze masterthesis de volgende vraag beantwoord: Wat zijn de verschillende motivaties van Nederlandse jongere en oudere nieuwsgebruikers om geen gebruik te maken van de participatieve instrumenten die Nederlandse online nieuwsplatformen aanbieden? Om deze vraag te beantwoorden zijn er zestien semi-gestructureerde diepte-interviews met jongere (<30 jaar) en oudere (>50 jaar) nieuwsconsumenten afgenomen. Uit een thematische analyse van de interviewtranscripties komt naar voren dat er veel overeenkomsten zijn tussen de jongere en oudere respondenten. Zij worden met name weerhouden door de, volgens hen, onveilige online omgeving. Beide generaties noemen hun gevoel van aversie tegen de online gemeenschap en controleverlies, zoals over hun privacy en professionele beeldvorming. Het valt op dat in de belangrijkste verschillende motiveringen de jongeren rekening houden met hun toekomstige rol in de maatschappij, terwijl de ouderen hun huidige positie in acht nemen. De levensfase waarin de nieuwsgebruikers verkeren, en niet technologie-vaardigheid, lijkt bepalend te zijn voor de belangrijkste verschillende motivaties om niet te participeren in de journalistiek. Het gebrek aan technologische vaardigheden lijkt niet belangrijk te zijn om de generatiekloof te begrijpen. De vraag is dan ook of het nog relevant is om ouderen en jongeren met elkaar te vergelijken op het gebied van hoe zij met technologie omgaan.