Innovatie-virus

Samenvatting Publieke organisaties worden over de hele wereld geconfronteerd met maatschappelijke uitdagingen op economisch, sociaal, demografisch en ecologisch gebied. Om op deze uitdagingen een adequaat antwoord te kunnen blijven geven, kan innovatie een belangrijk construct zijn in het aangaan van deze confrontatie. Om innovatie een groter podium te geven binnen de publieke sector is het van belang om een gedegen inzicht te hebben van welke elementen binnen publieke organisaties innovatie beïnvloeden. Organisatiecultuur en informele netwerken zijn allebei factoren die kunnen meespelen in hoeverre innovatie binnen een organisatie wordt nagestreefd. Echter, doordat menig publieke organisatie sinds de COVID-19-crisis telewerkt en medewerkers elkaar hierdoor enkel digitaal ontmoeten, kan telewerken gevolgen hebben op de invloed van deze organisatiecultuur en informele netwerken. De probleemstelling die uit deze kwalitatieve studie komt luidt daarom als volgt: “Hoe beïnvloeden organisatiecultuur en informele netwerken innovatie in de context van telewerken bij de gemeente Rotterdam?”. Middels literatuuronderzoek is een casestudie uitgevoerd bij de gemeente Rotterdam, waar 19 semigestructureerde interviews en een focusgroep zijn gehouden met diverse medewerkers en leidinggevenden uit het cluster Stadsontwikkeling die zich allen met innovatie bezig houden. De onderzoeksresultaten tonen allereerst aan dat het behoudende karakter van de dominante organisatiecultuur innovatie negatief beïnvloedt. Zo heeft hoofdzakelijk de hiërarchische organisatiestructuur, de kwantitatieve norm en het gebrek aan openheid en flexibiliteit een beperkende werking op innovatie. Tegelijkertijd zorgt een tegencultuur, gedreven door public service motivation, dat innovatie alsnog binnen de organisatie wordt gewaarborgd. Informele netwerken vormen daarbij een belangrijk instrument om innovatie ‘onder de radar’ te verspreiden. Het opzoeken van advies, het gezamenlijk oplossen van problemen en het planten van zaadjes zijn de belangrijkste redenen om het informele netwerk op te zoeken in het kader van innovatie. Telewerken beperkt echter de invloed van deze informele netwerken op innovatie, aangezien het opzoeken van collega’s met andere perspectieven en discussievorming door het digitale werken wordt gelimiteerd, wat belangrijke stimulansen zijn voor innovatie. Op basis van deze onderzoeksbevindingen kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan: 1). Draag het belang van innovatie uit; 2). Creëer digitale ontmoetingsplaatsen; en 3). Stimuleer onderling contact met #tags