Is de toekomst groen?

Samenvatting Verduurzamen vereist een brede basis aan participanten. Dit is terug te zien in het project Aardgasvrij Pendrecht waar er gestreefd wordt om een gehele wijk voor 2030 van het gas af te halen. In deze wijk is dan ook onderzoek gedaan naar hoe bewoners aankijken tegen de energietransitie, klimaatverandering en verduurzamen. Volwassen bewoners staan in de aanpak en de onderzoeken centraal. Jongeren worden hier nog minimaal in meegenomen. Volgens verschillende onderzoekers kunnen jongeren een belangrijke rol spelen in het overdragen van kennis en bewustwording rondom klimaatverandering. Naast deze belangrijke rol zullen jongeren op de lange termijn de gevolgen van klimaatverandering ondervinden. De focus van het onderzoek ligt op de motivatie van jongeren in de wijk Pendrecht en een eventuele rol die ze zouden kunnen spelen in het motiveren van andere bewoners. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de afdeling Duurzaamheid van de Gemeente Rotterdam. De vraag die centraal staat luidt als volgt: Welke factoren hebben invloed op de motivatie van jongeren in het verduurzamen van de wijk Pendrecht en hoe hangt dit samen met de rol die deze jongeren bereid zijn op zich te nemen in het motiveren van bewoners richting het verduurzamen van de wijk Pendrecht? Op basis van motivatietheorieën, literatuur over jongeren en verduurzamen, en onderzoeken naar de manier waarop jongeren volwassenen kunnen motiveren, is een conceptueel model gevormd. In dit conceptueel model worden de factoren die invloed hebben op de motivatie onderverdeeld onder intrinsieke motivatie, autonome extrinsieke motivatie, niet-autonome extrinsieke motivatie, geen motivatie en motivatie op basis van andere factoren. Factoren als geloven in het belang van verduurzamen, inzien van de noodzaak van verduurzamen, belonen, straffen, kennis en haalbaarheid komen hieruit naar voren. De eventuele rol die jongeren zouden kunnen spelen wordt verdeeld onder de bereidheid, de soort rol en de samenhang van de rol die jongeren zouden kunnen spelen in het motiveren van andere bewoners met de factoren die invloed hebben op motivatie van jongeren. Naast het toetsen van het conceptueel model is ook op inductieve wijze informatie opgehaald. Het toetsen en ophalen van nieuwe informatie is gedaan via workshops en semigestructureerde interviews. In de workshop is de empathiefase van het design thinking proces met tien jongeren doorlopen. De workshop en de semigestructureerde interviews zijn uitgevoerd met jongeren uit Pendrecht tussen de twaalf en de zestien jaar. Naast vier interviews met jongeren zijn 4 aanvullend vier interviews gehouden met professionals werkzaam met jongeren uit Pendrecht. Uit de resultaten blijkt dat de verwachtte factoren in veel gevallen een rol spelen binnen de motivatie van jongeren. Met kennis en het hebben van praktische handvatten als overkoepelende factor zijn naast haalbaarheid, geloof in belang van verduurzamen en inzien van de noodzaak van verduurzamen negen aanvullende factoren gevonden. Onderwijs, ouders, sociale media, voorbeeldfiguren, omgeving, persoonlijke offers, andere problematiek, aandacht en de frequentie van het opbrengen van verduurzamen zijn factoren die met grote onderlinge verbondenheid invloed hebben op de motivatie van jongeren om de wijk Pendrecht te verduurzamen. Hoewel naar voren komt dat een groot deel van de jongeren intrinsiek of autonoom extrinsiek gemotiveerd is, zorgt dit in veel gevallen niet voor concrete acties richting het verduurzamen van de wijk Pendrecht. Dit is ook terug te zien in de bereidheid en de rol die jongeren voor zichzelf weggelegd zien in het motiveren van andere bewoners. In het geval van concrete acties richting verduurzamen van de wijk en het motiveren van andere bewoners blijken niet-autonome drijfveren, zoals beloningen en controle wel een belangrijke rol te kunnen spelen. Op basis van dit onderzoek worden een aantal aanbevelingen gedaan. Onder andere vervolgonderzoek naar de invloed van sociaal economische en culturele achtergrond van ouders en de invloed op de motivatie van jongeren richting verduurzamen. Daarop aansluitend onderzoek naar de samenhang tussen migratieachtergrond bij jongeren en de invloed hiervan op hun motivatie om te verduurzamen. Dit komt voort uit het grote deel respondenten en participanten met een migratieachtergrond in dit onderzoek. Aanbeveling om jongeren te motiveren zijn gefocust op kennis. Onder andere het op vroegere leeftijd beginnen met het delen van kennis over verduurzamen en het verhogen van de frequentie ervan in het onderwijs. Dit zou gedaan kunnen worden in combinatie met design thinking. Ook het inzetten van sociale media, voorbeeldfiguren en niet-autonome vormen van extrinsieke motivatie kunnen een belangrijk rol spelen in het motiveren van jongeren om te verduurzamen en om andere bewoners te motiveren richting verduurzamen. Kernwoorden: Extrinsieke motivatie, intrinsieke motivatie, kennis, jongeren, verduurzamen