De financiele positie van Nederlandse gemeenten: overige eigen middelen (OEM).

"Naar aanleiding van een aantal discussies is recentelijk in politiek ‘Den Haag’ een discussie opgelaaid omtrent de ongelijke verdeling van financiële middelen – in het bijzonder de overige eigen middelen (OEM) – over Nederlandse gemeenten. Gemeenten ontvangen jaarlijks een algemene uitkering uit het Gemeentefonds op basis van een specifieke verdeelsystematiek: bij de toedeling van de algemene uitkering wordt rekening gehouden met kostenverschillen tussen en de inkomstencapaciteit (of: OZB-capaciteit) van gemeenten. Leidend binnen de financiële verhouding is namelijk het gedachtegoed van Goedhart: gemeenten moeten in staat zijn om bij een globaal gelijke belastingdruk, een gelijkwaardig voorzieningenpakket aan te bieden. Binnen de verdeelsystematiek wordt echter géén rekening gehouden met het vermogen van gemeenten om inkomsten te genereren uit OEM. Uit dit onderzoek blijkt dat de verschillen tussen gemeenten structureel groot zijn en de mate van ‘scheefheid’ van de verdeling in de periode 2005-2007 slechts is toegenomen. Een aantal functies van OEM is in het bijzonder verantwoordelijk voor de grote verschillen (o.a. Nutsbedrijven en Bouwgrondexploitatie). Daarmee gaat vanuit OEM een ‘verstorende’ werking uit richting het derde aspiratieniveau, ’s Rijks streven. Immers, voor OEM is geen verdeelmaatstaf opgenomen in het Gemeentefonds, waardoor gemeenten ‘ongestraft’ financiële middelen kunnen trekken uit OEM, zónder dat zij daarvoor worden gekort in het Gemeentefonds. Een mogelijke oplossing voor dit ‘probleem’ is het instellen van een verdeelmaatstaf voor OEM binnen de systematiek van het Gemeentefonds. Dan geldt: naarmate een gemeente meer inkomsten genereert of kan genereren uit OEM, neemt het bedrag van de algemene uitkering af. Deze oplossing verdient de voorkeur, omdat recht wordt gedaan aan enkele belangrijke eisen die worden gesteld aan de verdeelsystematiek: verdelende rechtvaardigheid, financiële en technische uitvoerbaarheid en (maatschappelijke) acceptatie