Geloven we nog in de criticus?

Het bezoeken van een film is een onzekere gelegenheid doordat film een experience good is. Hierdoor weet een bezoeker nooit zeker wat hij of zij kan verwachten voor aanvang van de film (Doyle, 2002). En omdat een bezoeker ook nog eens in een betrekkelijk korte tijd moeten beslissen welke film hij/zij willen bezoeken voordat deze weer uit de bioscoop is, raadpleegt hij/zij vaak diverse bronnen om tot een keuze te komen. Een objectief element is bijvoorbeeld een oordeel van een filmcriticus (o.a. Gemser, van Oostrum, Leenders, 2007). Film critici worden gezien als onafhankelijke informatieverstrekkers (Debenedetti, 2006; Lampel & Shamsie, 2000). Sinds film in de afgelopen decennia niet alleen meer als entertainment gezien wordt maar ook steeds meer als kunst is het werk van een criticus legitiem geworden (Baumann, 2002). Traditionele critici werkzaam voor Nederlandse dagbladen hebben altijd van een bepaalde mate van autoriteit kunnen genieten. Maar door de komst van Internet en in het bijzonder web 2.0 applicaties, doet de vraag zich voor of de rol van de criticus niet aan het veranderen is. Vinden filmbezoekers traditionele critici nog legitiem, nu hun werk als het ware ook door hen zelf gedaan kan worden? De onderzoeksvraag die centraal staat in dit onderzoek is: Hoe beoordeelt de filmkijker de legitimiteit van enerzijds de traditionele filmcriticus en anderzijds de internetcriticus in een Web 2.0 omgeving? Er is kwalitatief onderzoek uitgevoerd in de vorm van diepte‐interviews. Zes mainstream bezoekers en zes arthouse filmbezoekers is gevraagd naar hun kijk en gebruik van zowel traditionele‐ als internetfilmcritici. In de analyse is naar voren gekomen dat er sprake is van een paradox. Aan de ene kant wordt de legitimiteit van de traditionele criticus alleen al bewerkstelligt door het feit dat deze werkzaam is voor een krant. Men maakt nog wel een onderscheid in de soort krant waar de criticus voor schrijft, maar het idee dat de criticus betaald krijgt voor zijn werk brengt al legitimiteit met zich mee. Internetcritici daarentegen worden nu nog niet legitiem 6 ervaren door de bezoekers. Zij zien het als amateurwerk, wat zomaar geschreven kan zijn door iemand van straat. Aan de andere kant hechten filmkijkers geen waarde aan het oordeel van de criticus en lijken hun eigen oordeel het belangrijkst te vinden. Een traditionele criticus verliest dan niet zijn legitimiteit, immers hij wordt nog wel gelezen, maar zijn doel als onafhankelijke adviesgever gaat dan aan het publiek voorbij. Tot slot zijn er enkele kleine punten gevonden waardoor de legitmiteit van de internetcriticus misschien wel bewerkstelligt kan worden. Ook bespreekt dit onderzoek welke alternatieve factoren filmkijkers beinvloeden in de keuze welke film te bezoeken. De belangrijkste twee zijn advies van familie en vrienden en het bekijken van filmtrailers.